Huyết áp cao khi mang thai có nguy hiểm không?

Thống kê cho thấy có khoảng 15% phụ nữ trong thời kỳ mang thai bị chứng huyết áp cao và 25% trường hợp đẻ non do tăng huyết áp. Huyết áp cao khi mang thai có thể gây một số ảnh hưởng đến sức khỏe của bà mẹ và thai nhi, vì vậy việc theo dõi và kiểm soát cao huyết áp khi mang thai là điều hết sức cần thiết.

Tăng huyết áp khi mang thai là gì?

Khi mang thai, để nuôi dưỡng thai nhi, cơ thể mẹ tăng sinh nhịp tim và tăng lượng máu. Đồng thời, một số cơ quan như vú và tự cung phát triển lớn hơn nên cần nhiều lượng máu đi qua hơn. Chính vì vậy mà áp lực lên thành mạch cũng tăng lên nên huyết áp ở phụ nữ mang thai sẽ tăng nhẹ.

Tăng huyết áp thai kỳ là tình trạng huyết áp tăng xuất hiện sau tuần thứ 20 của thai kỳ và sau khi sinh khoảng 6 tuần thì huyết áp trở về mức bình thường. Huyết áp của mẹ bầu bình thường vẫn được khuyến cáo không vượt quá 140/90 mmHg.

Một số chỉ số về huyết áp cần lưu ý:

• Huyết áp bình thường: dưới 140/90
• Tăng huyết áp nhẹ: 140/90 đến 149/99
• Tăng huyết áp trung bình: 150/100 đến 159/109
• Tăng huyết áp nặng: 160/110 hoặc cao hơn

Nguyên nhân gây huyết áp cao khi mang thai

Mẹ bầu tăng cân nhanh có nguy cơ bị cao huyết áp

Tính đến thời điểm hiện tại, các chuyên gia vẫn chưa tìm được nguyên nhân cụ thể nào gây tăng huyết áp thai kỳ. Một số yếu tố dưới đây có thể làm tăng nguy cơ dẫn đến tăng huyết áp khi mang thai bao gồm:

• Bà bầu bị cao huyết áp mãn tính
• Thói quen ăn nhiều muối
• Ít vận động thể lực
• Béo phì, tăng cholesterol
• căng thẳng thần kinh, tâm lý…
• Tuổi của sản phụ cao (trên 35 tuổi)
• Chế độ dinh dưỡng lúc mang thai chưa tốt, kèm theo đó là chứng thiếu máu trầm trọng
• Mang thai đôi, thai ba
• Thai phụ có nước ối quá nhiều
• Ngoài ra, một số bệnh lý mắc phải có thể làm tăng huyết áp ở phụ nữ có thai như: bệnh về thận, tuyến thượng thận, tuyến giáp, bệnh tim mạch, tiểu đường…

Triệu chứng của cao huyết áp khi mang thai

Để biết được mình có bị cao huyết áp khi mang thai hay không thì thai phụ cần chú ý quan sát sức khỏe của bản thân và đo huyết áp tại nhà hoặc trong những lần khám.

Tùy theo cơ địa mỗi người, triệu chứng của tăng huyết áp thai kỳ có thể khác nhau. Thậm chí có nhiều trường hợp mẹ bầu không có bất kỳ triệu chứng nào. Cao huyết áp thường xảy ra sau tuần thứ 20-24 của thai kỳ mẹ bầu có thể nhận diện qua một số biểu hiện sau:

• Phù là triệu chứng xuất hiện sớm nhất, phù toàn thân, phù mềm ấn lõm. Nếu là phù sinh lý do thai chèn ép thì nằm nghỉ sẽ hết phù nhưng ở người bị cao huyết áp nằm nghỉ cũng không đỡ.
• Không có hoặc có protein niệu trong nước tiểu (dùng để chẩn đoán tăng huyết áp thai kỳ hoặc tiền sản giật)
• Tăng cân đột ngột
• Thị giác yếu đi: tầm nhìn thường xuyên bị nhòe hoặc nhìn đôi
• Nhức đầu, buồn nôn, hoa mắt
• Đau bụng bên phải hoặc đau xung quanh vùng thượng vị
• Đi tiểu ít
• Chức năng gan hoặc thận có vấn đề

Cao huyết áp khi mang thai có nguy hiểm không?

Huyết áp cao có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe của cả bà mẹ và em bé. Mức độ ảnh hưởng còn tùy thuộc vào thời gian mang thai khi bị cao huyết áp và mức độ tăng huyết áp của thai phụ. Tình trạng cao huyết áp càng nặng và càng xuất hiện sớm trong thai kỳ thì nguy cơ gặp phải các vấn đề cho mẹ và bé càng lớn.

Ảnh hưởng tới mẹ bầu

Những người phụ nữ bị cao huyết áp khi mang thai có thể có nguy cơ cao gặp phải một số vấn đề như:

• Tiền sản giật: Có khoảng một phần tư phụ nữ bị tăng huyết áp thai kỳ tiếp tục tiến triển nhanh thành tiền sản giật trong quá trình mang thai, chuyển dạ hoặc ngay sau khi sinh. Tiền sản giật thường xảy ra ở nửa sau của thai kỳ nên nguy cơ này sẽ tăng gấp đôi nếu thai phụ bị tăng huyết áp thai kỳ trước tuần thứ 30. Tiền sản giật là một bệnh lý nguy hiểm vì có thể ảnh hưởng đến sự tăng trưởng của thai trong tử cung người mẹ. Bệnh còn ảnh hưởng đến gan, thận, máu, tim, mắt và hệ thần kinh của người mẹ.
• Tăng nguy cơ cao huyết áp cho lần mang thai sau: Những người bị tăng huyết áp ở lần mang thai đầu có nguy cơ cao bị tăng huyết áp ở lần mang thai sau. Họ còn có nguy cơ bị tăng huyết áp và đột qụy cao sau này.

Ảnh hưởng tới thai nhi

Thai phụ bị cao huyết áp, em bé có nguy cơ gặp phải một số biến chứng như:

• Chậm phát triển hoặc chết lưu: Thai nhi không nhận đủ oxy và chất dinh dưỡng từ mẹ khiến bé chậm phát triển, không đạt cân nặng trung bình theo tiêu chuẩn, trường hợp xấu nhất sẽ dẫn đến hiện tượng thai lưu khi còn trong bụng mẹ.
• Sinh non: Mặc dù đã được điều trị nhưng một số trường hợp thai phụ bị huyết áp cao hoặc sản giật có thể cần sinh sớm hơn để tránh những ảnh hưởng xấu đến sức khỏe mẹ và bé. Những em bé sinh non, không đủ sức khỏe có nguy cơ tử vong cao.

Cao huyết áp khi mang thai khi nào nên đi gặp bác sĩ?

Khi thấy cơ thể có những thay đổi sau cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức để được can thiệp và điều trị kịp thời:

• Cảm thấy thai ít cử động hoặc không cử động như bình thường.
• Bắt đầu có những cơn co thắt. Cơn co xuất hiện khi cơ tử cung co bóp, có thể gây đau và làm bụng của bạn trở nên cứng.
• Đau bụng.
• Chảy máu từ âm đạo.
• Bất kỳ triệu chứng tiền sản giật, có thể bao gồm: đau đầu, thay đổi thị lực, đau bụng trên…

Huyết áp cao khi mang thai sinh thường hay sinh mổ

Phụ nữ mang thai bị cao huyết áp vẫn có thể chuyển dạ tự nhiên nếu như sức khỏe ổn định. Tuy nhiên, với những trường hợp huyết áp càng cao, bạn có thể nói chuyện với bác sĩ đề nghị kích thích chuyển dạ để tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Theo số liệu thống kê tại Bệnh viện Từ Dũ, gần 40% sản phụ bị tiền sản giật vẫn sinh thường khỏe mạnh, còn lại được mổ lấy thai theo chỉ định. Nếu có biểu hiện của tiền sản giật nặng hoặc các triệu chứng khác, bác sĩ sẽ cân nhắc cách sinh phù hợp với mỗi sản phụ để bạn được “mẹ tròn con vuông”

Lời khuyên dành cho thai phụ bị cao huyết áp

Phụ nữ mang thai rất cần phải khám thai định kỳ và đo huyết áp với mỗi lần khám thai. Nếu phát hiện bị cao huyết áp trước khi mang thai (cao huyết áp mãn tính) phải điều trị ổn định tùy theo căn nguyên gây tăng huyết áp.

Tăng huyết áp trong tiền sản giật (tăng huyết áp + protein niệu + phù) phải được điều trị nội trú tại các cơ sở y tế chuyên khoa. Nhiều trường hợp điều trị nội khoa không kết quả phải mổ lấy thai sớm vì quyền lợi và sức khỏe của mẹ.

Phòng bệnh tăng huyết áp tốt nhất là theo dõi huyết áp sớm, thường xuyên lúc mang thai, biết được tình trạng huyết áp của mình trước khi có thai.

Huyết áp cao khi mang thai là báo động một thai kỳ nguy cơ. Việc quan trọng cần làm là theo dõi sát huyết áp trước và trong khi mang thai. Nếu có tình trạng tăng huyết áp xảy ra phải được sự can thiệp tốt nhất của bác sĩ nhằm đem lại sức khỏe tốt nhất cho cả mẹ và con.

Trong thời gian mang thai, bạn cần thông báo với bác sĩ về tiền sử bị cao huyết áp trước đó và đồng thời cần đi khám thai thường xuyên theo đúng chỉ định của bác sĩ. Trọng lượng và huyết áp của bạn sẽ được kiểm tra ở mỗi lần khám. Bạn cũng có thể cần được làm xét nghiệm máu và nước tiểu thường xuyên.

Siêu âm giúp theo dõi sự phát triển của bé. Kiểm tra nhịp tim thai cũng là cách giúp bác sĩ đánh giá sức khỏe thai nhi ở người mẹ bị cao huyết áp. Bác sĩ cũng sẽ gợi ý cho bạn cách đếm chuyển động của thai hàng ngày.

Phòng tránh cao huyết áp khi mang thai

Để an toàn cho cả mẹ và bé trong suốt thai kỳ, bạn cần có kế hoạch phòng tránh cao huyết áp ngay từ khi có kế hoạch mang thai. Dưới đây là những cách giúp phòng tránh tăng huyết áp hiệu quả:

Bổ sung chế độ dinh dưỡng phù hợp

Chế độ dinh dưỡng không hợp lý cũng là một yếu tố nguy cơ phổ biến dẫn đến tình trạng cao huyết áp. Để ngăn ngừa tình trạng cao huyết áp, bạn nên xây dựng chế độ ăn vừa cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cơ thể vừa ngăn ngừa tình trạng tăng cân đột ngột, thừa cân, béo phì làm dẫn đến nguy tiểu đường và cao huyết áp trong thai kỳ,….

Bạn nên bổ sung chế độ ăn cân đối đầy đủ rau xanh, chất đạm, chất xơ, protein trong bữa ăn hàng ngày. Đồng thời, trong quá trình chế biến món ăn bạn nên hạn chế muối, đường, mỡ động vật… Một số thực phẩm tốt cho bà bầu có thể kể tới như : cà rốt, rau cần, sinh tố táo, lê, nho. ..

Tránh sử dụng các chất kích thích như rượu, bia, cà phê, nicotin… Những loại chất kích thích này không chỉ không tốt cho huyết áp của bạn mà còn gây ảnh hưởng tới sức khỏe cũng như sự phát triển của thai nhi.

Mỗi người sẽ có chế độ ăn uống khác nhau. Vì thế, khi đi thăm khám trước khi mang thai bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và dựa trên thói quen, sở thích ăn uống của mình để tạo ra chế độ ăn hợp lý, khoa học dựa trên chỉ số chiều cao và cân nặng cụ thể.

Uống nhiều nước

Uống nhiều nước mỗi ngày không chỉ giúp cho cơ thể thanh lọc mà còn giúp cho huyết áp luôn duy trì ở mực ổn định. Nếu để bị thiếu nước, mất nước, cơ thể sẽ bù lượng nước thiếu hụt bằng cách giữ lại Natri – chất có ảnh hưởng trực tiếp tới tình trạng tăng huyết áp.

Vận động, tập thể dục thể thao

Vận động, tập thể dục thể thao nhẹ nhàng, phù hợp với tình trạng sức khỏe giúp khí huyết lưu thông và giảm thiểu được nguy cơ bị cao huyết áp khi mang thai. Bạn có thể lựa chọn các môn thể thao và bài tập nhẹ nhàng phù hợp với tình trạng bầu bí của mình như các khóa tập Yoga, bơi lội hay đi bộ.

Kiểm soát căng thẳng

Sự thay đổi hormone trong thai kỳ cũng làm thay đổi về cả tâm lý và thể chất của mẹ bầu. Điều này có thể gây căng thẳng, khiến huyết áp cao khó kiểm soát hơn. Vì thế, mẹ bầu cần dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn bằng việc đọc sách, nghe nhạc, tập yoga, thiền… để giảm thiểu stress.

Đồng thời, mẹ bầu cũng nên xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh, không thức quá khuya, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái, vui vẻ.

Huyết áp cao khi mang thai nếu không được theo dõi và can thiệp phù hợp có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe và nếu như nghiêm trọng hơn còn có thể nguy hiểm đến tính mạng cho cả mẹ và bé. Vậy nên, điều quan trọng nhất là hãy theo dõi cẩn thận và thực hiện một số thay đổi lối sống để có thể làm giảm nguy cơ phát triển các biến chứng do huyết áp cao.

Có thể bạn quan tâm: Chăm sóc bà bầu bị tăng huyết áp

Bảo Ngọc – Omron-yte