Ho, ngạt mũi ở trẻ sơ sinh trong độ tuổi từ 3 – 5 tháng tuổi không chỉ ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sinh hoạt của bé mà còn khiến các bậc cha mẹ vô cùng hoang mang, lo lắng. Vậy nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do đâu? Cha mẹ cần xử lý ho, ngạt mũi ở bé 3 tháng như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp toàn bộ các thắc mắc trên.
Mục lục
Biểu hiện ho, ngạt mũi ở trẻ sơ sinh 3 tháng tuổi
Ho ở trẻ sơ sinh là phản xạ tự nhiên của cơ thể nhằm cố gắng loại bỏ các tác nhân gây kích ứng, chất nhầy hoặc dị vật lạ trong cổ họng hoặc đường thở của bé. Trẻ sơ sinh trong độ tuổi từ 3 – 5 tháng tuổi có thể bị ho khan, đôi khi kèm theo tình trạng thở khò khè hay ho có đờm tùy theo nguyên nhân gây bệnh.
Ngạt mũi ở trẻ sơ sinh là tình trạng tắc nghẽn một hoặc cả hai bên mũi của trẻ, thường xảy ra do viêm sưng lớp niêm mạc mũi, khiến trẻ gặp khó khăn khi thở bằng mũi. Viêm và sưng tấy niêm mạc cũng khiến dịch nhầy bình thường trong mũi trẻ bị tích tụ lại, khó đào thải ra ngoài dẫn đến tình trạng tắc nghẽn càng nặng hơn. Bên cạnh đó, lượng chất nhầy dư thừa này còn có thể chảy xuống họng và gây kích thích đường hô hấp khiến trẻ bị ngứa rát cổ họng và ho có đờm.
Khi trẻ sơ sinh bị ho, ngạt mũi, bé có thể có các dấu hiệu dễ nhận biết như bị sổ mũi, sụt sịt, thở khò khè, hắt hơi, có đờm hay thường xuyên quấy khóc mức độ nhẹ. Đặc biệt, tình trạng ho, ngạt mũi đôi khi còn khiến trẻ khó bú, bú ngắt quãng và dễ bị sặc khi bú sữa mẹ.
Nguyên nhân khiến bé 3 tháng bị ho, ngạt mũi
Ho và ngạt mũi ở bé sơ sinh 3 tháng tuổi có thể do rất nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Nhận biết sớm và chính xác nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp bạn đưa ra hướng xử lý và điều trị tốt nhất, phù hợp cho con mình. Dưới đây là một số bệnh lý thường gặp có thể gây nên tình trạng ho, ngạt mũi ở bé 3 tháng và các biểu hiện đi kèm mà bạn cần quan tâm, chú ý:
Cảm lạnh, cảm cúm

Khác với người lớn, hệ miễn dịch của trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh vẫn chưa phát triển hoàn toàn và còn rất non yếu, chưa đủ sức chống lại các tác nhân lạ từ môi trường. Chính vì vậy, trẻ rất dễ bị tấn công bởi các loại virus gây cảm lạnh hoặc cảm cúm dẫn đến mắc bệnh.
Trẻ sẽ bắt đầu có các dấu hiệu cảm lạnh, cảm cúm vào khoảng 1 – 3 ngày sau khi bị nhiễm virus. Cha mẹ có thể nhận biết trẻ bị bệnh thông qua các biểu hiện như: Ngạt mũi, chảy nước mũi, hắt xì, ho, mệt mỏi, sốt nhẹ, khó ngủ, nôn mửa, tiêu chảy,…
Viêm tiểu phế quản
Viêm tiểu phế quản là tình trạng viêm nhiễm cấp tính của các tiểu phế quản. Bệnh thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh trong độ tuổi từ 3 – 6 tháng tuổi.
Triệu chứng ban đầu khi trẻ bị viêm tiểu phế quản là bé bị ho, hắt hơi, chảy nước mũi trong, sốt. Sau đó, các cơn ho tăng dần, có thể kèm theo thở khò khè, khó thở. Trong trường hợp nặng trẻ có thể bị sốt cao, bỏ bú, tím tái, thậm chí ngừng thở.
Viêm phế quản
Viêm phế quản là bệnh lý đặc trưng bởi tình trạng viêm nhiễm đường hô hấp dưới rất hay gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 1 tuổi.
Trẻ bị viêm phế quản thường bị ho, hắt hơi, chảy nước mũi, ngạt mũi, thở rít trong thanh quản, khó thở, thở khò khè, bú kém, có thể kèm theo sốt nhẹ, nôn trớ. Các triệu chứng này có thể ở dạng nhẹ hoặc trầm trọng và thường có xu hướng trở nên nặng hơn vào ban đêm hoặc gần sáng.
Viêm phổi

Viêm phổi ở trẻ sơ sinh có thể xảy ra quanh năm nhưng thường gặp nhất là vào lúc chuyển mùa do thời tiết lạnh gây ra. Sức đề kháng của trẻ thường suy yếu hơn vào thời điểm này, tạo cơ hội cho các loại virus, vi khuẩn cúm xâm nhập vào mũi họng và đi xuống phổi gây ra bệnh viêm phổi. Viêm phổi cũng có thể xuất hiện khi trẻ đang bị một đợt ho, cảm cúm.
Triệu chứng viêm phổi phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh là ho, ho ra đờm hoặc chất nhầy ướt. Ngoài ra, trẻ có thể có một số biểu hiện khác như: Sốt nhẹ, thở khò khè, thở nhanh (đếm nhịp thở khi trẻ nằm yên, trẻ được coi là thở nhanh khi nhịp thở trên 50 lần/ phút), khó thở, bỏ bú hoặc bú kém, ngưng thở hoặc tím tái, đặc biệt là ở các bé sinh non.
Dị ứng
Tùy thuộc vào nguyên nhân và loại dị ứng mà trẻ sơ sinh sẽ có biểu hiện khác nhau, thường là ho, sổ mũi kèm theo phát ban, mắt ngứa đỏ, tiêu chảy hoặc nôn mửa.
Các biện pháp xử lý tại nhà khi bé 3 tháng bị ho, ngạt mũi
Trẻ sơ sinh 3 tháng tuổi còn rất nhỏ nên bé chưa biết cách khạc đờm cũng như thở bằng miệng. Chính vì vậy, tình trạng ho, ho có đờm, ngạt mũi, sổ mũi sẽ khiến bé vô cùng khó chịu, mệt mỏi, hay quấy khóc, gây biếng ăn, lười bú hoặc có thể nôn trớ. Tình trạng này kéo dài có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày cũng như sức khỏe của bé.
Vì vậy, việc xử lý sớm và đúng cách tình trạng ho, ngạt mũi, sổ mũi, có đờm ở bé 3 tháng tuổi là vô cùng quan trọng. Nếu trẻ bị ho, ngạt mũi ở mức độ nhẹ, trẻ vẫn sinh hoạt bình thường và chưa ảnh hưởng nhiều đến khả năng ăn hoặc thở của bé, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp khắc phục tại nhà dưới đây giúp bé thoải mái, bớt khó chịu và nhanh chóng khỏi bệnh hơn:
Nhỏ nước muối sinh lý vào mũi trẻ

Đây là một trong các cách điều trị an toàn và hiệu quả được nhiều bậc phụ huynh áp dụng để giảm ho, ngạt mũi cho trẻ sơ sinh. Nhỏ nước muối sinh lý sẽ giúp làm loãng lượng chất nhầy trong mũi, làm sạch và giảm sưng đường hô hấp, nhờ đó giúp bé ho dễ dàng hơn và dễ tống đờm ra ngoài hơn.
Để nhỏ mũi cho trẻ, bạn nên bế bé nằm ngửa, và có thể để bé hơi nghiêng đầu ra sau một chút để đảm bảo nhỏ được vào mũi trẻ. Sau đó, bạn nhỏ vào mỗi bên mũi của trẻ khoảng 2 giọt nước muối sinh lý.
Sau khi nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý, mẹ có thể kết hợp massage cánh mũi nhẹ nhàng cho bé bằng cách dùng 2 ngón trỏ xoa nhẹ lên vùng xung quanh đỉnh mũi của trẻ và vuốt nhẹ nhàng từ vùng đỉnh mũi xuống 2 bên má. Bạn cần theo dõi trẻ trong toàn bộ quá trình để đảm bảo bé không cảm thấy quá khó chịu.
Bạn nên thực hiên massage cho bé 2 – 3 lần mỗi ngày sẽ gián tiếp làm tan chất nhầy trong mũi trẻ, giúp đường thở của bé thông thoáng hơn và giảm các biểu hiện ngạt mũi ở trẻ.
Dùng bóng hút mũi cho trẻ
Để làm giảm lượng chất nhầy trong mũi bé, tránh chúng chảy xuống cổ họng gây kích ứng đường hô hấp của trẻ và gây ho, bạn có thể thử sử dụng các dụng cụ hút mũi như bóng hút mũi để hút bớt chất nhầy trong mũi trẻ ra ngoài.
Trước khi hút mũi cho trẻ, bạn nên nhỏ nước muối sinh lý vào mũi bé trước để làm ẩm và lỏng chất nhầy. Bạn có thể đặt một chiếc khăn đã cuộn lại dưới vai bé để bé có thể nhẹ nhàng ngửa đầu ra sau một chút, đảm bảo nước muối được nhỏ vào mũi.

Khi hút mũi cho bé, bạn cần bóp bóng trước để đẩy tất cả không khí ra ngoài, sau đó đặt đầu hút vào trong mũi bé rồi từ từ thả tay để không khí vào lại và kéo theo chất nhầy vào trong bóng. Nếu bạn bóp khi để đầu hút trong mũi bé, nó sẽ tạo ra luồng không khí có thể đẩy chất nhầy vào sâu hơn trong khoang mũi.
Sau khi hút xong, bạn bóp hết chất nhầy trong bóng lên khăn giấy. Dùng giấy lau sạch đầu hút rồi tiếp tục với bên còn lại cho đến khi không còn thấy chất nhầy chảy ra nữa hoặc nếu bạn nhận thấy máu trong chất nhầy hoặc mũi bé.
Lưu ý: Bóng hút mũi không được vệ sinh sạch sẽ có thể chứa nhiều vi khuẩn và làm nặng thêm tình trạng viêm mũi của bé khi mẹ dùng nó hút mũi cho trẻ. Vì vậy, bạn cần chắc chắn rằng bóng hút mũi được rửa sạch sẽ và lau khô cả trước và sau khi sử dụng để đảm bảo an toàn cho bé.
Làm ẩm không khí
Không khí ẩm sẽ giúp làm ẩm đường hô hấp của con bạn, ngăn ngừa tình trạng khô, kích ứng đường hô hấp gây ra ho. Đồng thời nó cũng làm loãng chất nhầy giúp bé ho và đẩy đờm, chất nhầy ra ngoài dễ dàng hơn. Vì vậy, khi bé bị ho, ngạt mũi, hãy giữ cho không khí trong phòng bé đủ ẩm để giúp bé dễ chịu hơn và cải thiện tình trạng bệnh.
Để tăng thêm độ ẩm, bạn có thể sử dụng máy tạo độ ẩm phun sương mát trong vài giờ mỗi ngày. Tránh chạy máy tạo độ ẩm hàng ngày vì điều này có thể dẫn đến các bề mặt trong phòng luôn bị ẩm và dễ sinh nấm mốc. Ngoài ra, bạn cũng cần chú ý vệ sinh máy thường xuyên để ngăn ngừa sự tích tụ vi khuẩn gây hại cho bé.
Để trẻ nghỉ ngơi đầy đủ
Khi bé bị ho, ngạt mũi, cha mẹ cần để bé nghỉ ngơi hoàn toàn trong không gian yên tĩnh, tránh các hoạt động vui chơi cũng như tránh để bé tiếp xúc với người lạ. Nghỉ ngơi đầy đủ sẽ giúp cơ thể bé hồi phục nhanh hơn.
Cho trẻ bú sữa mẹ nhiều hơn
Tương tự như không khí ẩm, giữ cho cơ thể trẻ đủ nước sẽ giúp làm loãng chất nhầy, cải thiện đáng kể tình trạng ho, ngạt mũi ở trẻ sơ sinh.
Đối với bé sơ sinh 3 tháng tuổi, cha mẹ chỉ nên bù nước cho trẻ bằng cách cho bé bú sữa mẹ. Không chỉ đảm bảo cung cấp đủ lượng chất lỏng cần thiết cho cơ thể bé, sữa mẹ còn giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ để chống lại các tác nhân gây bệnh, giúp trẻ nhanh chóng hồi phục và khỏe mạnh.
Đối với các bé đang bú bình, cha mẹ cũng cần đảm bảo cho bé uống đủ sữa để cơ thể bé không bị mất nước.

Giải quyết các chất gây kích ứng
Những tác nhân gây kích ứng như khói thuốc lá, bụi, nấm mốc, phấn hoa, lông chó mèo…có thể là nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh 3 – 5 tháng tuổi bị dị ứng, ho, ngạt mũi, sổ mũi hay ho có đờm. Do đó, khi bé gặp phải tình trạng trên, bạn cần giữ trẻ cách xa các tác nhân này để giúp bé nhanh khỏi bệnh hơn.
Bạn có thể thực hiện một số biện pháp sau loại bỏ các tác nhân dị ứng trong không gian sinh hoạt của bé:
- Không hút thuốc quanh bé hoặc trong nhà.
- Sử dụng máy hút bụi và máy lọc không khí.
- Tránh để thú cưng trong phòng ngủ của bé cũng như tiếp xúc gần với bé.
- Vệ sinh chăn, ga của bé thường xuyên, nên dùng những loại chăn, ga không gây kích ứng cho bé.
Lưu ý khi chăm sóc bé 3 tháng tuổi bị ho, ngạt mũi tại nhà
Trong quá trình chăm sóc bé 3 tháng tuổi bị ho, ngạt mũi tại nhà, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau để tránh làm tình trạng bệnh của bé nặng thêm, thậm chí gây nguy hiểm cho bé:
- Không tự ý sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là thuốc kháng sinh và thuốc ho cho trẻ 3 tháng tuổi nếu không có chỉ định của bác sĩ.
- Không nên hút mũi cho trẻ bằng miệng. Điều này có thể làm tăng khả năng vi khuẩn xâm nhập vào mũi trẻ và phát sinh nhiều bệnh lý nguy hiểm khác.
- Không nên áp dụng các biện pháp dân gian chưa được kiểm chứng khoa học cho bé.
- Không quấn nhiều tã cho trẻ khiến trẻ quá nóng và khó thở.
- Vệ sinh cơ thể sạch sẽ cho trẻ để tránh tạo cơ hội cho vi khuẩn sinh sôi và gây bệnh cho bé. Bạn nên sử dụng nước ấm, tắm nhanh và chọn nơi kín gió để tắm cho trẻ.
- Theo dõi sát sao diễn biến bệnh và tình trạng sức khỏe của trẻ để có hướng xử lý thích hợp.
Khi nào cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ?

Cha mẹ là người hiểu rõ con mình nhất, vì vậy, bạn có thể đưa trẻ đi khám bác sĩ bất cứ lúc nào nếu bạn lo lắng về tình trạng ho, ngạt mũi của bé.
Trong trường hợp tình trạng ho, ngạt mũi của trẻ ở mức độ nhẹ, bệnh có thể được cải thiện sau khi áp dụng các biện pháp khắc phục tại nhà. Tuy nhiên, bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu tình trạng bệnh của bé không được cải thiện sau vài ngày hoặc chuyển biến nặng hơn. Đặc biệt, bạn cần đưa trẻ đi khám ngay lập tức nếu bé bị ho, ngạt mũi kèm theo các triệu chứng như:
- Sốt trên 39 độ.
- Số lần thay tã giảm so với bình thường.
- Ho kéo dài hơn mười ngày.
- Thở khó (thở gắng sức).
- Thở nhanh, nông.
- Thở khò khè hoặc thở to.
- Rút lõm lồng ngực.
- Môi hoặc đầu ngón tay trẻ xanh xao.
- Ho ra máu.
- Không thể ăn uống.
- Trẻ có vẻ yếu ớt và cáu kỉnh.
Trên đây là các nguyên nhân phổ biến khiến trẻ 3 tháng tuổi bị ho, ngạt mũi cũng như các biện pháp khắc phục hiệu quả mà cha mẹ có thể áp dụng. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ cung cấp cho các bậc cha mẹ có con nhỏ trong độ tuổi 3 – 5 tháng tuổi và đang gặp phải tình trạng này nhiều kiến thức hữu ích để chăm sóc sức khỏe cho bé một cách tốt nhất.
Tài liệu tham khảo:
- https://www.healthline.com/health/baby/how-to-help-baby-with-cough#takeaway
- https://www.healthline.com/health/newborn-congestion#_noHeaderPrefixedContent
- https://www.verywellhealth.com/home-remedies-baby-cough-congestion-5176160