12 triệu người bị tăng huyết áp ở Việt Nam

Tăng huyết áp là một trong những nguyên nhân gây tử  vong hàng đầu và trở thành gánh nặng bệnh tật trên toàn cầu. Tác động này phần lớn được thể hiện thông qua tỷ lệ bệnh động mạch vành, đột quỵ và bệnh thận tăng lên.

Căn nguyên của tăng huyết áp được giải thích rõ ràng bởi các yếu tố môi trường đã được xác định như thừa cân, uống quá nhiều rượu, khẩu phần ăn nhiều muối trong khi chế độ vận động không đủ.

Tăng huyết áp đi liền với nguy cơ đột quỵ (ảnh mang tính minh họa)

Tăng huyết áp được ví như “kẻ giết người thầm lặng” bởi nó diễn biến âm thầm nhưng hiện đang gây tử vong cho khoảng 9,4 triệu người mỗi năm trên toàn thế giới và con số này dự kiến sẽ tăng lên do dân số toàn cầu ngày càng tăng và già đi.

Theo ước tính, hiện nay Việt Nam có khoảng 12 triệu người bị tăng huyết áp. Các bệnh tim mạch liên quan đến huyết áp đang là nguyên nhân tử vong số một tại Việt Nam, chiếm tới 33% tổng số ca tử vong trên toàn quốc.

“Biết chỉ số huyết áp của bạn”

Từ nhận thức về tầm quan trọng của việc nâng cao nhận thức chống lại và đẩy lùi bệnh lý tăng huyết áp, Hội Tăng huyết áp quốc tế (International Society of Hypertension -ISH) kết hợp với Tổ chức Y Tế thế Giới (WHO) đã có sáng kiến tổ chức ngày tăng huyết áp thế giới (World Hypertension Day) từ năm 2005, lấy ngày 17/5 hàng năm là ngày kỷ niệm. Mục tiêu là để tạo ra một phong trào mạnh mẽ trên toàn thế giới trong việc nhận thức, phòng chống THA và các biến chứng nguy hiểm gây ra bởi THA.

“Biết chỉ số huyết áp của bạn” là chủ đề giai đoạn 2013 – 2018 của ngày Phòng chống tăng huyết áp thế giới 17/5. Thông điệp nhằm hướng tới  mục tiêu nâng cao nhận thức về bệnh tăng huyết áp ở tất cả mọi đối tượng trên thế giới.

Tháng 5 được chọn là tháng đo huyết áp thế giới

Hưởng ứng ngày Phòng chống tăng huyết áp thế giới, hàng năm Bộ Y tế, Tổ chức Y tế thế giới thường phối hợp với các tỉnh thành tổ chức lễ mít tinh, các hoạt động truyền thông và đo huyết áp miễn phí cho người dân nhằm chủ động tuyên truyền nâng cao nhận thức đồng thời sàng lọc các trường hợp mắc bệnh tăng huyết áp mới trong cộng đồng.

Năm nay, nhiều hoạt động trong chuỗi chiến dịch tuyên truyền về ngày Phòng chống tăng huyết áp thế giới cũng đã diễn ra sôi nổi khắp mọi nơi.

Chiến dịch “Tháng 5 – Đo huyết áp” đã và đang được triển khai ở khắp các tỉnh thành tại Việt Nam và được người dân tham gia hưởng ứng nhiệt tình. Tại đây, người dân được các tình nguyện viên, bác sĩ, nhân viên y tế đo huyết áp, tư vấn về các bệnh liên quan đến huyết áp cũng như chế độ ăn uống, tập luyện để có huyết áp ổn định.

“Tháng 5 – Đo huyết áp” là một hoạt động xã hội thiết thực của Omron, đặc biệt có ý nghĩa trong trong tháng hưởng ứng ngày thế giới phòng chống tăng huyết áp 17/5

Nhớ chỉ số huyết áp như nhớ số tuổi của mình – là thông điệp mà người dân nhận được sau khi tham gia chiến dịch, để kịp thời phòng tránh bệnh tăng huyết áp.

Trong khuôn khổ chương trình kỷ niệm ngày tăng huyết áp thế giới 17/5 năm nay còn có hoạt động nổi bật là Hội nghị tăng huyết áp lần thứ 3 diễn ra ngày 11 và 12 tháng 5 năm 2018 tại Nha Trang (Khánh Hòa). Ngoài các tham luận, các nghiên cứu khoa học liên quan đến tăng huyết áp được trình bày, Hội nghị còn được tặng máy đo huyết áp bởi hãng thiết bị y tế uy tín Omron.

Omron tặng máy đo huyết áp để hưởng ứng ngày tăng huyết áp thế giới 17/5 tại Việt Nam

Được biết, Omron là đối tác đã tài trợ cho chiến dịch tuyên truyền về ngày tăng huyết áp thế giới trong nhiều năm và năm nay hãng tiếp tục tài trợ máy đo huyết áp tại khu vực Châu Á Thái Bình Dương.

Được coi là công ty hàng đầu về các thiết bị y tế liên quan đến bệnh tim mạch với sản phẩm  chủ đạo là máy đo huyết áp, Omron Healthcare  đặt ra chiến lược giúp bệnh nhân, người tiêu dùng và nhân viên y tế nâng cao chất lượng cuộc sống của họ và đến gần hơn mục tiêu “Nói không bệnh  tai biến và tim mạch”.

Ông Neil Poulter, chủ tịch của ISH, cho biết: “Đây là một thiết bị hỗ trợ rất nhiều cho các tình nguyện viên của chúng tôi trên khắp thế giới”.

Giám đốc điều hành của Omron Healthcare Europe, Andre van Gils nói thêm: “Omron Healthcare rất tự hào khi đồng hành cùng Tháng đo huyết áp thế giới. Tăng huyết áp có thể là điều kiện phá hủy và nâng cao nhận thức về nó sẽ giúp cải thiện việc chăm sóc sức khoẻ cho người dân trên toàn thế giới “.

Tăng huyết áp là biểu hiện cho thấy cơ thể đang có nhiều biến đổi dẫn đến tăng áp lực trong mạch máu, chẳng hạn do dị dạng mạch máu, do lắng đọng các chất trong thành mạch (mỡ, các chất khác…), hoặc do tuổi cao làm mạch máu xơ đi, kém đàn hồi.

Bên cạnh những nguyên nhân nội tại hoặc tự nhiên như trên, một số lớn các ca tăng huyết áp lại phát sinh khi đời sống được cải thiện, kinh tế được nâng cao. Đó thường là do chế độ ăn thiếu cân đối (nhất là ăn quá nhiều đạm, mỡ, đường…, trong khi ăn ít rau, hoa quả), hoặc do áp lực công việc, stress trong cuộc sống. Chính vì vậy tăng huyết áp còn được gọi là bệnh của các nước công nghiệp phát triển.

Cũng theo các chuyên gia, người bị tăng huyết áp có thể có biểu hiện rõ ràng, như chóng mặt, đau đầu, hoa mắt, đỏ mặt, tim đập nhanh…, nhưng cũng có thể không hề có biểu hiện ra bên ngoài (bệnh thầm lặng), mà phải đến khi đo huyết áp mới biết.

Tăng huyết áp nguy hiểm ở chỗ, vì hệ thống mạch máu phân bố rộng rãi khắp cơ thể, nên trục trặc mạch máu ở chỗ nào sẽ gây ảnh hưởng đến bộ phận cơ thể đó, chẳng hạn nếu xuất hiện ở não sẽ gây tai biến mạch máu não, xuất huyết não, nếu bị ở dương vật có thể khiến đàn ông liệt dương…

Các chuyên gia cũng khuyến cáo tăng huyết áp là bệnh dễ dàng phát hiện, hoàn toàn có thể phòng tránh và kiểm soát được, nhưng khi có bệnh nhất thiết mọi người phải đi khám, chữa sớm, chữa đúng thuốc và tuân thủ đúng liều, bên cạnh việc ăn uống hợp lý.

Vậy làm thế nào để phát hiện bệnh tăng huyết áp?

Chỉ có một cách duy nhất, đơn giản và dễ thực hiện để biết có bị tăng huyết áp hay không là đo huyết áp định kỳ. Đo huyết áp cần được thực hiện mỗi năm một lần với người dưới 40 tuổi, còn những người từ 40 tuổi trở lên thì cần được đo huyết áp 6 tháng/lần. Mỗi người cần biết rõ số đo huyết áp như số tuổi của mình.

Đo huyết áp có thể được thực hiện tại bệnh viện, phòng khám hoặc tại nhà. Máy đo huyết áp có thể là loại máy đo cột thủy ngân, máy đo loại đồng hồ hay máy đo tự động. Tuy nhiên cần sử dụng loại băng đo huyết áp cuốn ở cánh tay. Nếu đo tại nhà cần thực hiện đúng chỉ dẫn của bác sĩ và hướng dẫn của nhà sản xuất máy và cần phải biết cách đo huyết áp đúng.

Kiểm tra huyết áp với máy đo huyết áp Omron JPN1

Có một chiếc máy đo huyết áp tại nhà và kiểm tra thường xuyên là điều vô cùng cần thiết. Và sản phẩm máy đo huyết áp JPN1 được ra đời nhằm đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe đó. Sản phẩm được sản xuất tại Nhật Bản ứng dụng công nghệ Intellisense tiên tiến, cảm biến thông tin sinh học kết hợp công nghệ fuzzy logic đặc tính cao cho kết quả đo nhanh, chính xác cao, máy chạy êm, tự động hoàn toàn và rất dễ thao tác, sử dụng.

Bộ nhớ trong máy có khả năng lưu giữ 60 kết quả sẽ giúp bạn dễ dàng ghi nhớ chỉ số huyết áp của mình hơn và giúp bác sĩ dễ dàng chẩn đoán tình trạng sức khoẻ của bạn hơn. Loại máy đo huyết áp này có thể dùng với bộ đổi điện giúp bạn tiết kiệm hơn khi sử dụng thường xuyên tại nhà. Những sản phẩm máy đo huyết áp của Omron có độ chính xác đạt tiêu chuẩn của Hiệp hội cải tiến thiết bị đo y tế (AAMI), và được Hiệp hội tăng huyết áp Anh (BHS) và Hiệp hội tăng huyết áp châu Âu (EHS) chứng nhận đạt tiêu chuẩn quốc tế.

Việc phát hiện sớm bệnh tăng huyết áp sẽ giúp người bệnh ngăn ngừa được các biến chứng khôn lường, nhất là tai biến mạch máu não, đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy tim… và các căn bệnh nguy hiểm khác.

Chào Bạn!

Khi mang thai, cơ thể người mẹ phải đối diện với rất nhiều sự thay đổi, sự gia tăng hooc mon, sự tăng trưởng kích thước bào thai cùng với đó là nhiều nguy cơ sức khỏe như tăng huyết áp, tiểu đường trong thai kỳ. Theo kết quả thống kê, có 25% trường hợp đẻ non là do tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai, trong đó có tiền sản giật là biến chứng nguy hiểm nhất, thậm chí gây tử vong cho mẹ và con. Tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai có thể dẫn tới nhiều biến chứng ảnh hưởng tới sức khỏe bà mẹ và em bé, vậy làm thế nào để nhận ra thai phụ có bị tăng huyết áp hay không?

Hầu hết các trường hợp thai phụ bị tăng huyết áp đều có những biểu hiện bên ngoài dễ nhận ra như cảm giác căng thẳng, khó chịu, nhức đầu, thấy ù ù trong tai, hoa mắt, chóng mặt, nếu nhìn thấy mờ đi thì bệnh đã nặng. Khi xuất hiện triệu chứng trên thì phải nghĩ ngay đến cao huyết áp do nhiễm độc thai nghén. Đây là hiện tượng rất hay xuất hiện ở sau tuần mang thai thứ 24 trong thai kỳ.

Ngoài các triệu chứng kể trên, để xác định chính xác chỉ số huyết áp của mình, thai phụ cần thường xuyên tới thăm khám tại các cơ sở y tế để theo dõi kiểm tra, hoặc có thể tự theo dõi huyết áp tại nhà với các loại máy đo huyết áp chuyên dụng.

Thai phụ bị tăng huyết áp nên làm gì?

Khám thai định kỳ : Không phải ai bị tăng huyết áp cũng đều có những biểu hiện ra ngoài. Nhiều trường hợp phải đo kiểm tra mới phát hiện mình bị tăng huyết áp. Do đó, thai phụ cần đi khám thai đầy đủ, đúng kỳ hạn để được đo huyết áp. Nếu giữa các lần khám thai xuất hiện một trong các triệu chứng nghi ngờ bị tăng huyết áp thì cần đi khám lại.

Ở thời kỳ hậu sản và cho con bú: Tăng huyết áp sau sinh cũng là 1 hiện tượng tương đối phổ biến. Với những trường hợp bị tăng huyết áp từ trước có thể dùng lại phác đồ điều trị như trước khi mang thai. Tuy nhiên, đối với trường hợp phụ nữ đang cho con bú thì không nên dùng thuốc lợi tiểu. Hầu hết các thuốc hạ huyết áp đều an toàn với phụ nữ cho con bú, chỉ có các thuốc như doxazosin, amlodipine và nhóm ức chế men chuyển là chưa có dữ liệu về độ an toàn. Với những phụ nữ đã trải qua thời kỳ sinh nở mà không bị tăng huyết áp thì sẽ ít bị nguy cơ mắc bệnh tim mạch hơn những phụ nữ không sinh đẻ. Việc sinh đẻ cũng khiến phụ nữ giảm được nguy cơ mắc bệnh tim mạch về sau này, điều mà nam giới không thể có được.

Tiền sản giật và sản giật: Tiền sản giật thường xảy ra sau tuần thứ 20 của thời kỳ thai nghén và gây tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau. Trước đây người ta chẩn đoán tiền sản giật dựa vào ba triệu chứng: tăng huyết áp, phù và protein niệu nhưng quan niệm hiện đại thì cho rằng chỉ cần có tăng huyết áp thai nghén kèm với protein niệu nhiều là đủ để chẩn đoán tiền sản giật. Đây là nguyên nhân của việc thai nhi chậm phát triển trong buồng tử cung và đẻ non. Có thể nói rằng, huyết áp tăng cao có nhiều ảnh hưởng đến phụ nữ mang thai, thai nhi và trẻ sơ sinh sau này. Vì thế việc chuẩn chuẩn đoán sớm và tiến hành dự phòng sự phát triển của bệnh có ý nghĩa rất quan trọng đối với việc bảo vệ sức khoẻ của phụ nữ mang thai, thai nhi, đồng thời góp phần làm giảm tỉ lệ tử vong của trẻ sơ sinh. Do đó, tất cả phụ nữ mang thai đều cần thiết phải được theo dõi chặt chẽ mọi biến đổi của cơ thể, trong đó có vấn đề huyết áp. Nếu có những biểu hiện tăng huyết áp cần đến các trung tâm sản khoa và tim mạch để được điều trị phù hợp.

Theo Omron Healthcare

Hạt muồng

Muồng là loại cây nhỏ, lá mọc so le, gồm 2-4 đôi lá chét. Hoa mọc ở kẽ lá màu vàng tươi. Quả hình trụ dài, trong chứa 15-25 hạt. Hạt muồng hình trụ 2 đầu vát chéo màu nâu xỉn, bóng. Nếu không thu hoạch đến khi khô quả tự tách vỏ tung hạt. Quả muồng thường chín vào cuối mùa thu, khi thu hái lấy quả, phơi thật khô, đập lấy hạt, trước khi dùng phải qua sao chế cho vị thuốc là thảo quyết minh hay quyết minh tử.

Theo quan niệm của Y học cổ truyền, hạt muồng (sống, chưa sơ chế) có vị nhạt, tính bình vào các kinh can, thận. Có tác dụng nhuận tràng, ích thận, sáng mắt, mát gan, giáng hỏa. Thảo quyết minh (hạt muồng đã sơ chế) có vị ngọt đắng, mặn, tính hơi hàn vào các kinh can, đởm. Có tác dụng an thần, hạ huyết áp, mát gan, giáng hỏa.

Bài thuốc theo kinh nghiệm dân gian

– Chữa chứng khó ngủ, mất ngủ: Hạt muồng sao cháy 12g, hãm uống thay trà hàng ngày. Hoặc hạt muồng sao cháy 12g,  táo nhân sao đen (hắc táo nhân) 10g, dưới dạng hãm, uống hàng ngày vào buổi chiều và trước khi đi ngủ. Mỗi liệu trình 10-15 ngày.

– Chữa táo bón, đại tiện khó khăn :   Với bệnh nhân trẻ tuổi hạt muồng sao vàng 16-20g dưới dạng hãm thay trà, uống nhiều lần trong ngày cho tới khi phân nhuận.

– Với bệnh nhân cao tuổi, mới ốm dậy:   Hạt muồng sao cháy 10-16g, dưới dạng hãm thay trà, uống nhiều lần trong ngày. Uống liền 10-15 ngày.

– Hỗ trợ điều trị tăng huyết áp: Hạt muồng sao cháy 12g, hòe hoa (sao vàng) 10g, cúc hoa 4g, cỏ ngọt 6g (có thể thêm câu đằng 12g) dùng dưới dạng hãm thay trà, uống nhiều lần trong ngày. Một liệu trình 3 tuần, sau nhắc lại.

Lưu ý: Trường hợp tiêu chảy không dùng. Ngoài ra cần chú ý tránh nhầm lẫn với một số loại hạt của một số cây: Hạt cây điền thanh có kích thước gần bằng hạt muồng, ngoài hạt cũng nhẵn bóng như hạt muồng, song màu của hạt lại hơi xám xanh và hai đầu hạt không vát. Hạt cây lục lạc lá tròn cùng họ đậu với muồng, cây cũng mọc hoang ngay ở những nơi mà muồng mọc được, do đó rất dễ gây nhầm lẫn. Nhưng hạt của cây lục lạc nhỏ hơn, lại có hình thận và màu nâu nhạt hay vàng da cam.

Minh Thúy.CHITI

Theo SKĐS

Thông tin tại hội nghị tổng kết 10 năm triển khai mô hình quản lý, theo dõi và điều trị có kiểm soát bệnh tăng huyết áp (THA) diễn ra ngày 3/3, GS.TS. Nguyễn Lân Việt – Viện trưởng Viện Tim mạch Việt Nam cho biết, bệnh THA ở nước ta tăng rất nhanh (từ 1,9% năm 1976 với dân số trưởng thành miền Bắc thì đến năm 2008 đã tăng lên đến 25,1% dân số ở độ tuổi trên 25 trong cả nước), tuy nhiên, tỷ lệ người bị THA được điều trị đúng còn rất thấp. Với dân số hiện nay khoảng 87 triệu người, Việt Nam ước tính có khoảng 7,3 triệu người bị THA và nếu không có biện pháp dự phòng, quản lý hữu hiệu thì đến năm 2025 sẽ có khoảng 11 triệu người Việt Nam bị THA.

Theo BS. Viên Văn Đoan – Trưởng khoa Khám bệnh, BV Bạch Mai, THA là nguy cơ của bệnh tim (động mạch vành, suy tim, rối loạn nhịp tim), tai biến mạch máu não, suy thận… Tỷ lệ các tai biến do THA với một số bệnh cao như: tai biến mạch máu là 47,6/100.000 dân (khoảng 40.000 trường hợp bị tai biến mạch máu/năm), nhồi máu cơ tim là 7,62/100.000 dân (gần 7.000 trường hợp bị nhồi máu cơ tim/năm)…

Theo GS-BS Nguyễn Lân Việt, THA gây các biến chứng tim mạch như: nhồi máu cơ tim, bệnh động mạch vành, suy tim; tai biến mạch máu não (bao gồm cả xuất huyết não và nhũn não); biến chứng về thận, biến chứng về mắt, có thể dẫn đến mù lòa, thậm chí tử vong. Những ngày qua, miền Bắc lạnh rét, số bệnh nhân nhập viện do biến chứng THA tăng rõ rệt. Theo Viện Tim mạch quốc gia, nếu trước đây xuất hiện rải rác khoảng 3-5 ca/tháng thì hiện tại có ngày tiếp nhận 3 bệnh nhân.

Một nghiên cứu tại Việt Nam cho thấy, có gần 70% người bệnh không biết mình bị THA. Trong các bệnh nhân biết cũng chỉ có 11,5% được điều trị, và chỉ khoảng 19% được khống chế huyết áp đạt yêu cầu. Trong khi đó, tuân thủ điều trị sẽ giảm được huyết áp, ngăn chặn được đáng kể tử vong và tàn phế do các biến chứng gây ra. Ước tính, nếu cứ giảm được mỗi 10 mmHg huyết áp tâm thu ở người bị THA thì sẽ giảm được khoảng 30% nguy cơ tử vong do bệnh tim mạch, và giảm được 40% nguy cơ tử vong do tai biến mạch não.

Người lớn tuổi dễ bị huyết áp cao khi trời lạnh.

Gia tăng đột quỵ não

Tại khoa Hồi sức cấp cứu, Bệnh viện Châm cứu T.Ư (Hà Nội), số bệnh nhân nhập viện điều trị do tai biến mạch máu não tăng khoảng 30% trong những ngày giá rét vừa qua. Hầu hết các bệnh nhân đều có tiền sử THA. Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Cảnh, Trưởng khoa Hồi sức cấp cứu, có nhiều trường hợp đã từng điều trị THA nhưng lại kiểm soát không tốt do không tuân thủ điều trị theo hướng dẫn. “Nhiều người sau một đợt điều trị thấy huyết áp ổn định thì lại ngưng thuốc, điều này rất nguy hiểm cho sức khỏe bởi nó sẽ dẫn đến tình trạng huyết áp tăng cao đột ngột. Khi trời rét sẽ làm co mạch lại, khiến huyết áp tăng vọt, càng dễ gây ra tai biến”, bác sĩ Cảnh khuyến cáo.

GS-BS Nguyễn Lân Việt, Viện trưởng Viện Tim mạch quốc gia, cảnh báo thông thường khi trời lạnh thì các mạch máu co lại làm tăng huyết áp. Khi ra khỏi chăn ấm là lúc dễ bị nhiễm lạnh, sau đó đi vệ sinh lại thêm một lần mất nhiệt, cơ thể lạnh hơn nữa khiến cho mạch co, huyết áp tăng đột ngột. Tình trạng này dễ dàng dẫn đến các biến cố như vỡ mạch máu não, co mạch gây nên cơn đau thắt ngực.

Các thống kê cho thấy, nguy cơ bị các biến cố tim mạch tăng lên theo sự gia tăng của chỉ số huyết áp. Chỉ số huyết áp mức bình thường là 115/75 mmHg, nhưng nếu là 135/85 mmHg thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao gấp 2 lần bình thường; chỉ số huyết áp 155/95 mmHg thì nguy cơ này tăng gấp 4 lần; và nếu huyết áp 175/105 mmHg thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao hơn gấp 8 lần bình thường. Các dấu hiệu nghi ngờ do biến cố tim mạch gồm: đau thắt ngực hoặc cảm giác khó chịu vùng ngực; khó thở có thể xảy ra kèm hoặc không kèm với tức ngực; vã mồ hôi, buồn nôn, hay nhức đầu. Các dấu hiệu cảnh báo tai biến mạch não: đột ngột tê (hay yếu) một bên mặt, tay hoặc chân; đột ngột choáng, nói khó; đột ngột đau đầu dữ dội không rõ nguyên nhân…

Theo Thanh Niên

Ảnh minh họa Internet.

Được coi là tăng huyết áp thai nghén khi trị số huyết áp đo được ở mức 140/90mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm thu tăng trên 30mmHg, huyết áp tâm trương tăng trên 15mmHg so với mức huyết áp đo được ở thời điểm trước khi mang thai.

Tăng huyết áp vô căn: Chiếm 3 – 5% số lần mang thai của phụ nữ và có xu hướng ngày càng gia tăng do phụ nữ ngày nay thường sinh con muộn (từ 30 – 40 tuổi). Nếu những phụ nữ này được kiểm soát huyết áp tốt thì quá trình mang thai vẫn có thể diễn ra bình thường. Tuy nhiên,  nếu tăng huyết áp vô căn nặng (huyết áp tâm trương trên 110mmHg) trước tuần thứ 20 của thai kỳ nguy cơ tiền sản giật tăng lên đến 46% và cũng làm tăng nguy cơ cho cả mẹ và thai nhi.

Tăng huyết áp thai nghén: Khi tăng huyết áp xảy ra vào nửa sau của thai kỳ ở các phụ nữ có số đo huyết áp trước lúc mang thai hoàn toàn bình thường. Tăng huyết áp thai nghén chiếm 6 – 7% số lần mang thai của phụ nữ và khỏi hoàn toàn khi hết thời kỳ hậu sản. Nguy cơ tiền sản giật là 15 – 26%. Nếu tăng huyết áp xuất hiện vào tuần thứ 36 của thai kỳ thì nguy cơ chỉ còn 10%.

Tiền sản giật thường xảy ra từ tuần thứ 20 của thời kỳ thai nghén và gây tổn thương ở nhiều cơ quan khác nhau. Trước đây, người ta chẩn đoán tiền sản giật dựa vào chứng: tăng huyết áp, phù và protein niệu nhưng quan niệm hiện đại thì cho rằng, chỉ cần có tăng huyết áp thai nghén kèm protein niệu nhiều là đủ để chẩn đoán tiền sản giật. Nguy cơ của thai nhi là chậm phát triển trong buồng tử cung và bị đẻ non. Đặc biệt nghiêm trọng là để lại hậu quả lâu dài trên hệ tim mạch. Những người bị tăng huyết áp ở lần mang thai đầu, có nguy cơ tăng huyết áp ở lần mang thai sau. Họ còn có nguy cơ bị tăng huyết áp và đột quỵ cao sau này.

Để an toàn cho cả mẹ và con, những phụ nữ bị tăng huyết áp trước khi mang thai cần đánh giá kỹ lưỡng để loại trừ những nguyên nhân gây tăng huyết áp thứ phát như bệnh lý thận, nội tiết, đánh giá hiệu quả điều trị huyết áp và chỉnh liều thuốc để đạt hiệu quả hạ áp tối ưu, tư vấn nguy cơ tiền sản giật và thay đổi thuốc để mang thai an toàn. Phần lớn những phụ nữ bị tăng huyết áp đều có thể mang thai và sinh nở bình thường nếu họ được kiểm soát huyết áp tốt và được theo dõi chặt chẽ.

Thế nào là tăng huyết áp khi mang thai?

Một phụ nữ bình thường khi mang thai có huyết áp bằng hoặc trên 140/90mm Hg được gọi là tăng huyết áp. Tăng huyết áp có thể do nguyên nhân độc lập với tình trạng mang thai hoặc nguyên nhân do thai. Tăng huyết áp có thể có sẵn trước lúc mang thai hoặc có sẵn và nặng thêm khi có thai, thậm chí chỉ xuất hiện khi có thai nếu đi kèm với phù và đạm niệu (có đạm trong nước tiểu) tạo nên một bệnh cảnh đặc biệt trong sản khoa gọi là hội chứng tiền sản giật – sản giật.

Những dấu hiệu của bệnh

Tiền sản giật rất nguy hiểm cho thai phụ. Nếu HA không được kiểm soát có thể đưa đến cơn sản giật – cơn co giật: ban đầu có thể là nhức đầu, sau đó cơn co giật cả người trong vài giây đến vài phút. Bệnh nhân lơ mơ trong cơn co giật rồi tỉnh lại một cách chậm chạp. Cơn co giật có thể xảy ra một lần hay nhiều lần liên tục nếu HA vẫn tăng cao. Càng co giật nhiều lần thì càng nguy hiểm cho mẹ và con. Những dấu hiệu cho thấy bệnh nặng là: nhức đầu, mờ mắt, đau vùng thượng vị hay vùng hạ sườn phải, tri giác tăng huyết ápy đổi.

Ai dễ mắc bệnh?

Tiền sản giật thường gặp ở những thai phụ quá trẻ (nhỏ hơn 15 tuổi) hay quá lớn tuổi (lớn hơn 35 tuổi), người có con so dễ mắc hơn khi có con rạ, đa thai dễ mắc hơn một thai, bệnh đái tháo đường, yếu tố di truyền, yếu tố dinh dưỡng… cũng là những yếu tố nguy cơ. Bệnh sẽ khỏi nhanh chóng sau khi sinh, HA sẽ giảm dần tới ổn định. Tuy nhiên, nếu có các biến chứng (tai biến mạch máu não, tổn thương các cơ quan nội tạng mà thường nhất là gan, mật) thì chắc chắn sẽ có di chứng, tùy theo mức độ tổn thương.

Dự phòng tiền sản giật

Tiền sản giật có thể dự phòng hoặc giảm bớt biến chứng nhờ khám thai tốt. Cần tuân thủ việc điều trị đái tháo đường nghiêm ngặt hoặc các bệnh nội khoa khác đang có sẵn. Sản phụ có thể nghỉ ngơi tại nhà nếu bệnh nhẹ, tự đếm cử động thai, tự theo dõi các dấu hiệu trở nặng như phù tăng, lên cân nhanh, nhức đầu nặng, mắt nhìn mờ, đau vùng gan, buồn nôn, nôn nhiều.

Cần nhập viện ngay khi có một trong các dấu hiệu trên bởi thực tế lúc nào tiền sản giật biến thành sản giật khó đoán trước được. Nếu xảy ra sản giật, sản phụ có thể rơi vào hôn mê, phù não, xuất huyết não, phù phổi cấp, suy tim, rau bong non gây tử vong cho mẹ và con.

Theo Mẹ yêu con

Trong thí nghiệm nghiên cứu, các nhà khoa học đã sử dụng một chùm tia X-quang cường độ cao nhằm phân tích cấu trúc của angiotensinogen và nhận thấy rằng nó có thể bị oxy hóa và thay đổi hình dạng thâm nhập vào một enzyme gọi là renin (thận tố). Sau đó, renin này tương tác với loại protein sản xuất ra hormone angiotensin, từ đó gây ra chứng tăng huyết áp.

Qua phân tích các mẫu máu của những phụ nữ bị tiền sản giật và những những phụ nữ có huyết áp bình thường, các nhà khoa học phát hiện ra nồng độ các chất angiotensiogen bị oxy hóa cao hơn ở những phụ nữ bị tiền sản giật.

Tiền sản giật là tình trạng cao huyết áp do thai kỳ đi kèm với đạm niệu. Tiền sản giật thường xảy ra sau tuần lễ thứ 20 của thai kỳ và biến mất hoàn toàn sau sinh. Tuy nhiên, tiền sản giật có thể xuất hiện sớm hơn, trước tuần thứ 20 của thai kỳ, trong những trường hợp đa thai và thai trứng.

Tiền sản giật là nguyên nhân chính gây tử vong mẹ, tử vong thai nhi, thai chậm phát triển trong tử cung. Nếu các bà mẹ và thai nhi sống sót thì người mẹ sau đó cũng có nhiều nguy cơ bị huyết áp cao, bệnh tim mạch, đột quỵ hay tiểu đường. Trong khi đó, thai nhi cũng dễ bị sinh non và có thể chậm phát triển tâm thần sau này.

Các chuyên gia ước tính rằng chi phí điều trị những phụ nữ mang thai bị tiền sản giật ước tính lên tới 45 tỷ USD mỗi năm ở Mỹ, châu Âu, châu Á, Australia và New Zealand. Ở các nước đang phát triển, có khoảng 75.000 phụ nữ tử vong vì triệu chứng này mỗi năm.

Theo Mẹ yêu con

1. Hợp tác cùng bác sĩ lên kế hoạch kiểm soát huyết áp;

2. Trước khi mang thai, ăn uống đầy đủ dưỡng chất, vận động nhẹ nhàng và giảm cân ở mức hợp lý;

3. Dùng thuốc liên quan tới huyết áp trước khi mang thai;

4. Nên hỏi ý kiến bác sĩ liệu những loại thuốc bạn đang dùng có an toàn hay không;

5. Đi khám sức khỏe định kỳ trong suốt thời gian mang thai để kiểm tra huyết áp;

6. Thông báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất cứ vấn đề gì về bệnh thận;

7. Hãy báo bác sĩ biết ngay nếu bạn nhận thấy có dấu hiệu của tiền sản giật, huyết áp tăng cao trong thời gian mang thai.

Với 7 lời khuyên nói trên, việc kiểm soát và điều chỉnh huyết áp sẽ trở nên đơn giản hơn, giúp các bà bầu có thể chủ động đối với sức khỏe của mình, tránh được những nguy cơ do cao huyết áp lúc mang bầu.

Theo Mẹ yêu con