Viêm xoang cấp là bệnh gì?

Xoang là những hốc xương ở mặt và đầu, được phủ bởi một lớp niêm mạc và có những lỗ thông với khoang mũi. Viêm xoang cấp là tình trạng các xoang bị viêm và sưng lên, thường tiến triển nhanh chóng (trong vài ngày) và kéo dài trong thời gian ngắn (khoảng 4 tuần).

Bình thường, những lỗ thông xoang thông thoáng giúp lưu thông dịch tiết và không khí trong xoang. Khi bạn bị viêm xoang cấp tính, tình trạng sưng, phù nề, viêm nhiễm tại niêm mạc xoang khiến lỗ thông xoang bị tắc nghẽn. Điều này làm cho xoang tích tụ nhiều dịch nhầy đồng thời việc thoát nước và dịch nhầy ra ngoài bị cản trở khiến hô hấp khó khăn.

Viêm xoang cấp không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe mà còn gây ra nhiều khó chịu và phiền toái trong sinh hoạt của người bệnh. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ được cải thiện tốt nếu người bệnh được điều trị sớm bằng các phương pháp phù hợp. Vì vậy, việc hiểu rõ về bệnh viêm xoang cấp là vô cùng cần thiết để có thể nhận biết bệnh sớm và điều trị bệnh một cách hiệu quả.

Nguyên nhân gây viêm xoang cấp do đâu?

Viêm xoang cấp có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp mà bạn cần lưu ý:

• Môi trường bị ô nhiễm, nhiều khói bụi, hơi hóa chất,…
• Sau khi nhiễm virus, vi khuẩn, nấm,… từ các bệnh viêm nhiễm lây qua đường hô hấp như viêm mũi, viêm họng cấp tính, viêm Amidan, nhiễm khuẩn răng lợi,…
• Dị ứng với các tác nhân từ môi trường bên ngoài như phấn hoa, vi sinh vật, lông chó mèo,…
• Sau cảm cúm, cảm lạnh (viêm đường hô hấp trên) thông thường.
• Chấn thương cơ học hay áp lực gây tổn thương, xuất huyết, phù nề niêm mạc và thành xoang.
• Các hoạt động gây thay đổi áp suất như bơi, lặn với bình dưỡng khí, đi máy bay thường xuyên.

Các yếu tố nguy cơ gây bệnh viêm xoang cấp

Một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc phải viêm xoang cấp mà bạn cần chú ý:

• Một số bất thường về giải phẫu như vách ngăn mũi dị dạng, có khối u xuất hiện, bị VA quá phát, polyp mũi, bóng khí cuốn giữa, bóng sàng,…. làm tắc dịch tiết trong xoang.
• Cơ thể suy nhược, mắc bệnh xơ nang hoặc những bệnh làm suy yếu hệ miễn dịch, thiếu kháng thể như nhiễm virus HIV.
• Người thường xuyên tiếp xúc với các chất ô nhiễm như khói thuốc lá.
• Cơ địa dễ dị ứng với tác nhân dị ứng hay sốt cao kéo dài.
• Một số bệnh lý khác như trào ngược dạ dày thực quản, xơ gan cũng làm tăng nguy cơ gây viêm xoang cấp.

Triệu chứng của bệnh viêm xoang cấp

Triệu chứng của viêm xoang cấp thường xuất hiện trong khoảng 10 – 14 ngày, có thể tiến triển nặng ngay từ ban đầu và không thuyên giảm. Các dấu hiệu và triệu chứng viêm xoang cấp tính thường bao gồm:

☛ Đau nhức từng cơn vùng mặt: Đây là dấu hiệu chính của viêm xoang cấp. Người bệnh thường đau từng cơn và các cơn đau thường nhiều hơn vào buổi sáng.

Vị trí đau trong viêm xoang cấp sẽ phụ thuộc vào vị trí xoang bị viêm của bạn. Đối với viêm xoang hàm, vị trí đau có thể là vùng má. Bạn có thể bị đau vùng giữa chân mày khi bị viêm xoang trán và đau giữa 2 mắt khi bịviêm xoang sàng trước. Viêm xoang bướm sẽ gây đau vùng sau gáy và đau nhức trong đầu. Bạn sẽ có cảm giác nặng mặt cũng như phần thái dương, đôi khi lan lên vùng đỉnh đầu, thậm chí đau nhức vùng răng hàm.

☛ Ngạt tắc mũi: Tuỳ tình trạng viêm mà bạn có thể bị nghẹt tắc mũi 1 hay cả 2 bên mũi, nghẹt từng lúc hay liên tục. Nghẹt mũi thường tăng về ban đêm khi nằm, gây mất ngủ và có thể dẫn đến giảm khứu giác.

☛ Chảy nước mũi: Nước mũi đặc, có màu vàng hoặc xanh, đôi khi có mùi hôi. Nước mũi thường chảy cả 2 bên mũi và có thể chảy xuống dưới họng.

Viêm xoang cấp có nguy hiểm không?

Các triệu chứng của viêm xoang cấp thường biến mất sau một thời gian ngắn và hiếm khi gây ra các biến chứng nguy hiểm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh kéo dài và không được chữa trị đúng cách sẽ có thể dẫn đến một số biến chứng dưới đây.

• Viêm xoang mạn tính. Viêm xoang cấp kéo dài không được điều trị có thể dẫn đến tình trạng viêm xoang mạn tính (viêm xoang kéo dài trên 8 tuần) khó điều trị và gây nhiều biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe.
• Viêm màng não: Xảy ra khi tình trạng nhiễm trùng lan đến màng não.
• Thị lực bị ảnh hưởng: Viêm xoang cấp có thể dẫn đến tình trạng viêm tấy hốc mắt, viêm dây thần kinh thị giác, giảm thị lực và mù một cách đột ngột.
• Các bệnh nhiễm trùng khác: Trong một số trường hợp hiếm gặp, nhiễm trùng có thể lan đến xương gây viêm tủy xương hoặc da gây viêm mô tế bào.

Các phương pháp chẩn đoán viêm xoang cấp

Đầu tiên, để chẩn đoán viêm xoang cấp, bác sĩ sẽ dựa các triệu chứng của bạn để xác định bệnh và nguyên nhân gây bệnh phục vụ cho quá trình điều trị.

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện một số phương pháp dưới đây để chẩn đoán viêm xoang cấp và chẩn đoán loại trừ viêm xoang cấp với các bệnh lý khác, bao gồm:

• Thăm khám: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra mũi hoặc cổ họng để tìm vị trí bị viêm, mưng mủ hoặc các tình trạng bất thường về giải phẫu như polyp mũi.
• Nội soi mũi: Thực hiện bằng cách đưa một ống mỏng, dẻo có gắn camera vào bên trong mũi để kiểm tra trực quan bên trong xoang.
• Thử nghiệm da dị ứng: Bạn cần tiến hành thử nghiệm da dị ứng nếu nghi ngờ bệnh khởi phát từ các yếu tố dị ứng.
• Chẩn đoán hình ảnh: Bác sĩ tiến hành chụp ảnh MRI (cộng hưởng từ) hoặc chụp CT (cắt lớp vi tính) vùng xoang mũi cùng các khu vực xung quanh. Hình ảnh thu được sẽ hiển thị chi tiết tình trạng của các xoang và hốc mũi giúp xác định những bất thường về giải phẫu.
• Xét nghiệm vi sinh: Giúp bác sĩ xác định chính xác chủng vi khuẩn gây bệnh để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp nhất.
• Trong một số trường hợp viêm xoang cấp cũng cần tiến hành các xét nghiệm để đánh giá tình trạng suy giảm miễn dịch, HIV, bệnh tự miễn,…

Điều trị viêm xoang cấp như thế nào?

Việc điều trị viêm xoang cấp sẽ phụ thuộc phần lớn vào nguyên nhân gây bệnh và mức độ nặng của bệnh. Dưới đây là các phương pháp điều trị viêm xoang cấp mà bạn có thể tham khảo:

Các biện pháp chăm sóc tại nhà

Tác nhân gây viêm xoang cấp thường do virus gây bệnh cảm cúm thông thường nên bệnh thường sẽ tự khỏi sau một thời gian. Do đó, trong hầu hết các trường hợp viêm xoang cấp, bạn có thể tự chăm sóc làm giảm triệu chứng viêm xoang tại nhà bằng các biện pháp sau:

• Sử dụng nước muối loãng để vệ sinh mũi hàng ngày: Việc này giúp làm sạch chất nhầy và giữ ẩm cho xoang. Bạn có thể sử dụng kết hợp với thiết bị rửa mũi để đạt hiệu quả tốt hơn.
• Nâng đầu cao khi ngủ giúp thoát dịch xoang, giảm tắc nghẽn bên trong xoang, nhờ đó giúp bạn dễ thở hơn.
• Nghỉ ngơi đầy đủ giúp cơ thể hồi phục nhanh hơn.
• Uống nhiều nước sẽ giúp làm loãng chất tiết nhầy khiến dịch nhầy thoát ra ngoài dễ dàng hơn. Ngoài ra, bạn cần tránh dùng các đồ uống chứa chất kích thích như cà phê, rượu, bia vì chúng có thể gây mất nước. Rượu cũng sẽ làm tình trạng phù nề niêm mạc trong xoang trở nên trầm trọng hơn.
• Làm ẩm xoang: Trùm khăn kín và xông hơi nước nóng giúp giảm đau và dịch nhầy thoát ra ngoài dễ hơn.
• Dùng gạc ấm áp lên mặt: Đặt một chiếc khăn ấm xung quanh vùng mũi, má và mắt giúp giảm đau nhức hiệu quả.

Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc thường được sử dụng trong điều trị viêm xoang cấp tính bao gồm:

• Thuốc thông mũi (phenylpropanolamin, pseudoephedrin): Những loại thuốc này làm giảm lượng chất nhầy trong xoang và giúp điều trị tình trạng nghẹt mũi của bạn. Tuy nhiên, bạn chỉ nên sử dụng thuốc thông mũi trong vài ngày, nếu dùng kéo dài có thể khiến tình trạng nghẹt mũi nghiêm trọng hơn.
• Thuốc xịt mũi có corticoid (beclomethasone, fluticasone propionate…): Thuốc làm giảm các chất trung gian hóa học gây viêm, cải thiện các triệu chứng của viêm xoang như: hắt hơi, chảy nước mũi, chảy nước mắt, nghẹt mũi, phù niêm mạc…
• Thuốc giảm đau không cần kê đơn (Acetaminophen hoặc Ibuprofen): Có thể được sử dụng khi bệnh nhân đau nhức dữ dội để giảm bớt sự khó chịu. Bạn cần dùng thuốc theo đúng hướng dẫn sử dụng và không dùng thuốc quá 10 ngày.
• Thuốc kháng sinh (Amoxicillin, Doxycycline, Trimethoprim – Sulfamethoxazole,… ): Thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng trong trường hợp viêm xoang cấp tính nặng gây ra bởi vi khuẩn hay bệnh tái phát hoặc kéo dài. Bạn cần lưu ý chỉ dùng kháng sinh khi được chỉ định và cần tuân thủ liều dùng theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ, tránh tự ý bỏ thuốc sẽ không đạt được hiệu quả tối ưu.
• Thuốc kháng nấm: Viêm xoang cấp tính hiếm khi do nhiễm nấm. Tuy vậy, nếu xác định nguyên nhân do nấm thì phải điều trị bằng thuốc kháng nấm.

Điều trị dị ứng

Nếu dị ứng là tác nhân gây ra viêm xoang cấp, bác sĩ có thể tiến hành tiêm phòng dị ứng để làm giảm phản ứng của cơ thể với các tác nhân dị ứng đặc hiệu, từ đó làm giảm các triệu chứng.

Điều trị không dùng thuốc

Bên cạnh việc sử dụng thuốc, bạn có thể tham khảo các phương pháp điều trị viêm xoang cấp không dùng thuốc giúp cải thiện, giảm nhẹ các triệu chứng của bệnh của dưới đây:

➤ Xoa bóp giảm viêm xoang

Xoa bóp là phương pháp hỗ trợ điều trị viêm xoang khá đơn giản mà bạn có thể thực hiện ngay tại nhà. Liệu pháp này sử dụng tay để tạo các kích thích cơ học vào một số vị trí trên cơ thể, nhờ đó giúp giảm nhẹ cơn đau, giảm viêm, thúc đẩy tuần hoàn máu và đặc biệt kích thích dẫn lưu dịch ở vùng xoang – mũi, loại bỏ dịch ứ đọng, nhờ đó cải thiện các triệu chứng viêm xoang hiệu quả.

Để thực hiện xoa bóp giảm viêm xoang tại nhà, bạn có thể thực hiện theo cách sau:

• Xoa hai lòng bàn tay vào nhau để làm nóng trước khi xoa bóp.
• Dùng các ngón tay xoa bóp nhẹ nhàng ở vùng đầu lông mày rồi vuốt từ đầu và cuối lông mày. Thực hiện động tác này liên tục 10 lần sẽ giúp giảm cảm giác đau nhức hốc mắt.
• Co ngón trỏ thành một góc 45 độ, sau đó dùng đốt thứ 2 của ngón xoa bóp nhẹ ở vùng xung quanh mắt để tăng lưu thông máu và làm loãng dịch tiết ứ đọng trong các xoang.
• Dùng ngón tay xoa bóp nhẹ nhàng theo hình xoắn ốc ở vùng xoang bướm.

Bạn nên thực hiện xoa bóp trong 15 – 20 phút và từ 2 – 3 lần mỗi ngày để giảm nhẹ các triệu chứng của viêm xoang cấp.

Ngoài ra, bạn cũng có thể bấm huyệt để chữa viêm xoang tại nhà. Tuy nhiên, việc bấm huyệt đòi hỏi phải có sự chính xác về kỹ thuật day ấn và xác định đúng huyệt vị. Vì vậy, bạn chỉ nên thực hiện khi đã được người có chuyên môn hướng dẫn chính xác.

➤ Tập luyện

Tập yoga, tập dưỡng sinh là một trong những phương pháp giúp cải thiện tình trạng viêm xoang cấp nhờ nâng cao khả năng đề kháng của cơ thể. Tuy nhiên, trong quá trình tập luyện bạn nên chú ý chọn thời điểm tập phù hợp, tránh tập khi trời quá nóng hay quá lạnh có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và khiến bệnh tiến triển nặng hơn.

➤ Châm cứu

Châm cứu cũng là một phương pháp giúp làm giảm các triệu chứng viêm xoang cấp như đau đầu, chảy dịch nhiều. Tuy vậy, phương pháp này không thể tự ý thực hiện mà cần được thao tác bởi người có chuyên môn để đảm bảo an toàn và đạt hiệu quả cao nhất.

Trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện phẫu thuật để điều trị các nguyên nhân thuộc về giải phẫu của viêm xoang cấp tính. Các phẫu thuật này có thể là: loại bỏ polyp hoặc khối u ở mũi, sửa vách ngăn mũi lệch,…

Khi nào bạn cần đi khám bác sĩ?

Nếu tình trạng viêm xoang cấp của bạn chỉ xuất hiện các triệu chứng nhẹ, bạn hoàn toàn có thể tự chăm sóc và điều trị tại nhà theo các phương pháp đã nêu ở phần trên. Tuy nhiên, bạn cần liên hệ với bác sĩ nếu có những dấu hiệu sau:

• Các triệu chứng kéo dài hơn một tuần hoặc lâu hơn.
• Các triệu chứng xấu đi sau khi thực hiện các biện pháp cải thiện..
• Sốt cao dai dẳng và không hạ.
• Tiền sử viêm xoang tái phát hoặc mãn tính.

Đặc biệt, bạn cần đến các cơ sở y tế để thăm khám ngay lập tức nếu có các dấu hiệu hoặc triệu chứng có thể cho thấy bạn đang bị nhiễm trùng nghiêm trọng dưới đây:

• Đau, sưng hoặc đỏ quanh mắt.
• Sốt cao.
• Lú lẫn.
• Nhìn đôi hoặc những thay đổi về thị lực khác.
• Cứng cổ.

Phòng ngừa viêm xoang cấp

Viêm xoang cấp tính gây rất nhiều ảnh hưởng xấu đến sức khỏe cũng như cuộc sống hàng ngày của bạn. Vì vậy, việc phòng ngừa bệnh lý này ngay từ đầu là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống. Để phòng ngừa viêm xoang cấp tính, bạn có thể thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống sau:

• Giải quyết các bất thường về giải phẫu của mũi xoang (vẹo vách ngăn, quá phát mỏm móc, bóng sàng), nạo VA quá phát hoặc điều trị các khối u mũi, vòm họng cũng như các bệnh toàn thân.
• Tránh tối đa nhiễm trùng đường hô hấp trên và hạn chế tiếp xúc với người bị cảm cúm.
• Hạn chế tiếp xúc với các tác nhân dị ứng có thể làm khởi phát viêm xoang cấp như phấn hoa, lông động vật, không khí ô nhiễm,…
• Không hút thuốc lá và hạn chế sử dụng rượu bia, các chất kích thích,….vì chúng có thể gây ảnh hưởng đến hệ miễn dịch của bạn.
• Giữ ấm cơ thể vào mùa đông hay khi thời tiết thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh và ngược lại.
• Sử dụng máy tạo độ ẩm nếu không khí khô hoặc sử dụng máy lọc không khí để loại bỏ bụi bẩn.
• Xây dựng lối sống lành mạnh, vệ sinh thân thể và môi trường sống thường xuyên.
• Chế độ nghỉ ngơi và làm việc hợp lý, ngủ đủ giấc và tránh căng thẳng.
• Tăng cường bổ sung dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, ăn đầy đủ các nhóm dưỡng chất, nhất là trái cây tươi và rau xanh.
• Thường xuyên luyện tập thể dục thể thao giúp cơ thể khỏe mạnh và nâng cao sức đề kháng giúp cơ thể chống lại bệnh tật.

Trên đây là những thông tin quan trọng về bệnh viêm xoang cấp tính, các triệu chứng, biến chứng, phương pháp chẩn đoán, điều trị và cách phòng tránh bệnh. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu thêm về bệnh lý này để bảo vế sức khỏe của bản thân và người thân một cách tốt nhất.

Tài liệu tham khảo

• http://www.mayoclinic.com/health/acute-sinusitis/DS00170
• https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15285-acute-sinusitis
• https://www.webmd.com/allergies/sinusitis

Đỗ Hữu Vinh (Nghệ An)

Trả lời:

Viêm mũi xoang được định nghĩa là tình trạng viêm niêm mạc của mũi và các xoang cạnh mũi gây ra do nhiều nguyên nhân khác nhau như nhiễm khuẩn, dị ứng… Tùy theo thời gian diễn biến của bệnh, viêm mũi xoang được chia làm 3 thể là viêm mũi xoang cấp tính kéo dài dưới 4 tuần, viêm mũi xoang bán cấp kéo dài 4 – 8 tuần và viêm mũi xoang mạn tính kéo dài ít nhất 8 – 12 tuần bất chấp việc điều trị. Viêm mũi xoang cấp thường gây ra do các tác nhân nhiễm khuẩn (vi khuẩn hoặc virut) với các triệu chứng chủ yếu là chảy nước mũi vàng đục (mũi trước hoặc mũi sau hoặc cả 2), nghẹt tắc mũi và đau tức, sưng nề vùng mặt.

Điều trị viêm mũi xoang cấp tính: thường đòi hỏi sử dụng một loại kháng sinh thích hợp với đủ liều lượng trong thời gian trung bình là 10-14 ngày. Kháng sinh nên được lựa chọn đầu tiên là amoxicillin. Nếu bệnh nhân không đáp ứng sau 3 ngày dùng thuốc có thể chuyển sang các kháng sinh có phổ tác dụng rộng hơn như cefuroxime, amoxicillin-clavulanate, clarithromycin hoặc levofloxacin. Các biện pháp điều trị khác có thể được sử dụng trong điều trị viêm mũi xoang cấp là dùng các thuốc co mạch như xylomethazolin, oxymethazolin nhỏ tại chỗ hoặc pseudoephedrine, (lưu ý không dùng quá 5 -7 ngày), rửa mũi thường xuyên bằng nước muối sinh lý, tăng cường bù dịch và nhỏ mũi bằng các dung dịch có chứa corticosteroid như hydrocortisone, dexamethasone để giảm phù nề ở mũi và mở rộng các lỗ xoang.

Tốt nhất, bạn nên đến cơ sở y tế để được bác sĩ chẩn đoán đúng bệnh và có chỉ định điều trị kịp thời, nhanh chóng.

BS. Như Ý

Bệnh viêm xoang cấp

Viêm xoang cấp theo thứ tự thường gặp là: Viêm xoang hàm, xoang sàng, xoang trán, xoang bướm. Đôi khi xảy ra viêm nhiều xoang cùng một lúc.

Nguyên nhân: phổ biến nhất là do viêm mũi, do cảm, cúm, đôi khi do viêm họng, do răng. Ngoài ra có thể do tắm (nhảy cầu, lặn) do chấn thương, do áp lực thay đổi đột ngột khi đi máy bay do dị vật ở mũi…do biến chứng gây Viêm xoang của các bệnh cúm, sởi, ho gà, viêm phổi do phế cầu khuẩn.

– Vi sinh vật gây Viêm xoang cũng là những vi sinh vật gây viêm nhiễm đường hô hấp trên

Yếu tố thuận lợi: môi trường ô nhiễm, ăn ở kém vệ sinh, vẹo vách ngăn, dị ứng, u lành, u độc ở mũi; tình trạng của phổi, phế quản: Viêm xoang- giãn phế quản, kết hợp Viêm xoang- giãn phế quản với dị tật tim sang phải Các thể Viêm xoang cấp tính

Viêm xoang trán cấp: ít khi đơn thuần, thường phối hợp với viêm xoang sàng trước. Khởi đầu như một sổ mũi thông thường kéo dài 5-6 ngày rồi xuất hiện những cơn đau đặc biệt của Viêm xoang trán: cơn đau phía trên ổ mắt, một bên và có 2 chu kỳ mỗi ngày. Cơn đau tăng dần từ sáng đến giữa trưa thì đạt mức tối đa, lúc đó mũi chảy nhiều mủ, xoang vơi đi và cơn đau dịu xuống, đến chiều lại tái diễn cơn đau đó. Đôi khi kèm chảy nước mắt, mắt đưa đi đưa lại cũng đau, da vùng xoang tưng cảm giác, chỉ sờ cũng đau, ấn dây thần kinh trên hố mắt ở góc trên- trong ổ mắt cũng đau nhói

Viêm xoang hàm cấp: bắt đầu như sổ mũi thông thường nhưng kéo dài rồi xuất hiện cơn đau ở vùng dưới ổ mắt, một bên, đau xuyên về một phía hàm răng, đau tăng khi gắng sức, khi nhai, khi nằm. Có điểm đau rõ dưới ổ mắt, hốc mũi xung huyết, thường tiến triển tốt trong 10 ngày.

– Trường hợp Viêm xoang do răng, thường có sâu răng hàm nhỏ hoặc răng hàm, ổ áp xe quanh răng, mủ chảy vào trong xoang. Bệnh nhân đau nhức răng dữ dội, lợi quanh răng thường sưng, vài ngày sau mủ thối đổ ồ ạt vào xoang. Nhổ bỏ răng sâu bệnh khỏi nhanh chóng

Viêm xoang sàng cấp ở trẻ em: Có thể gặp ở thời kỳ 2-4 tuổi. Triệu chứng biểu hiện chủ yếu ở mắt: sau khi sổ mũi, mí mắt trên và dưới nề đỏ, sưng húp, không mở được mắt, nhiệt độ không cao, vạch mí không thấy có tổn thương nhãn cầu.

Viêm xương tủy hàm trên, giả dạng viêm xoang hàm: xuất hiện ở trẻ còn bú thường từ 1-3 tháng, thường do nhiễm tụ cầu khuẩn của xương hàm trên. Triệu chứng: nhiễm khuẩn nặng: mí mắt dưới mọng đỏ, má sưng, mũi chảy mủ, lợi răng cũng thấy sưng, có khi có lỗ rò.

Điều trị – Chống nhiễm khuẩn và dẫn lưu: kháng sinh kết hợp với các thuốc chống viêm, corticoid được dùng khi có ứ đọng mủ, dùng thuốc giảm xung huyết.

Viêm xoang mạn tính

Viêm xoang trở thành mạn tính là do ổ viêm xương ở thành xoang như viêm xoang do răng. Mạn tính liên quan đến sự biến đổi không phục hổi của niêm mạc

Nguyên nhân: tương tự Viêm xoang cấp.

Triệu chứng:

– Nhiều người không cảm thấy đau, nhưng nhức đầu hoặc nhức vùng mặt

– Ngạt mũi, mũi chảy nhày mủ kéo dài tái phát.

– ở trẻ nhỏ do nuốt phải chất dịch tiết thường gây viêm phế quản tái diến, viêm dạ dày-ruột non, ho từng cơn

Điều trị :

Tùy thuộc niêm mạc lót có tổn thương không mà điều trị bảo tồn hay điều trị ngoại

– Điều trị bảo tồn: kháng sinh, kháng histamin, thuốc co mạch. chọc rửa xoang, vi phẫu thuật qua mũi, cắt polip, mổ vẹo vách ngăn, chữa răng

– Điều trị tiệt căn (sau khi điều trị bảo tồn thất bại) bằng các loại thủ thuật xoang: nạo sàng qua mũi hoặc qua đường ngoài, nạo sàng hàm, mổ xoang trán, xoang bướm, mổ liên xoang, dùng phương pháp vi phẫu nhằm tái tạo lại sinh lý bình thường của xoang.

Hiểu được các tác nhân gây nên bệnh, cũng như cách điều trị, chúng ta sẽ phòng ngừa được tốt, tránh để các biến chứng hậu quả khó lường. Trong các bệnh lý về xoang, viêm xoang là bệnh lý thường gặp nhất, viêm xoang cấp ở người lớn chủ yếu là viêm xoang hàm.

Các xoang mặt là các hốc rỗng nằm quanh hốc mũi trong khối xương mặt, chúng có nhiệm vụ làm nhẹ khối xương mặt và cộng hưởng âm thanh. Có tất cả là năm đôi xoang (bên trái, phải) và chia làm hai nhóm, nhóm xoang trước và nhóm xoang sau như xoang hàm, xoang sàng trước, xoang trán ở phía trước và xoang bướm, xoang sàng sau ở phía sau. Thành các xoang được lót bởi một lớp niêm mạc với những tế bào lông chuyển luôn luôn rung động theo một chiều, có vai trò quét các chất bẩn và dịch tiết di chuyển về một hướng đến các lỗ thông mũi xoang để ra ngoài. Khi hàng ngày chúng ta hít thở phải khói bụi bị ô nhiễm, những chất trên tác động vào khoang mũi, miệng rồi thông qua các lỗ mũi xoang, rồi từ đây gây ra bệnh lý về xoang. Các nguyên nhân khác như tắm ao hồ thường xuyên gây nhiễm trùng mũi rồi viêm xoang, những loại vi trùng thường gặp haemophilus influenzae, pneumocoque, streptocoque, moraxella catarrhalis, ngoài ra gặp virút như: rhinovirus, rheovirus, coronavirus, enterovirus, myxovirus và cả nấm như aspergillus, candida albicans. Đôi khi có nguồn gốc từ răng, có triệu chứng về răng như sâu răng, viêm nha chu biến chứng viêm xoang.

Viêm xoang cấp xảy ra như thế nào?

Các dấu hiệu xác định

Bệnh xảy ra nhất ở nhóm xoang trước, đau là dấu hiệu cố định, có trong các dạng khác nhau, nhìn chung là dấu hiệu quan trọng, khu trú ở vùng quanh hốc mắt, góc trong hốc mắt và vùng trước trán, cảm giác nặng vùng mặt kèm với đau. Thường hơi thở có mùi hôi, nghẹt mũi và cảm giác không phân biệt mùi hay còn gọi là mất mùi là dấu hiệu thường xuyên đi kèm với viêm xoang cấp. Chảy mũi chỉ một bên, nhầy mủ vàng, có mùi hôi thối, gặp trong vi trùng yếm khí, chảy mũi làm dịu cơn đau nhưng hỉ mũi làm đau nhiều hơn. Sờ nắn vùng hốc mắt có điểm đau chói, soi mũi thấy rõ dịch tiết mủ khu trú ở khe mũi giữa. Toàn thân có sốt, ớn lạnh, mệt, ngủ ít, tiểu ít. Nội soi mũi xoang, thấy được mủ chảy ra hay đọng ở các lỗ thông xoang ở khe mũi giữa, hình ảnh phù nề hay tắc các lỗ thông mũi xoang, mủ chảy theo khe mũi trên xuống họng. Chụp X-quang từ tư thế Blondeau và Hirtz, hình ảnh mờ toàn bộ ổ xoang, có thể có hình ảnh mực nước hơi ở một bên xoang hàm có giá trị xác định cao. Chụp CT-Scanner vùng đầu mặt chẩn đoán xác định và phân biệt các nguyên nhân khác ở xoang.

Điều trị

Chủ yếu là điều trị nội khoa suốt giai đoạn cấp, kháng sinh, kháng viêm và những chất phân tán thường cho kết quả tuyệt vời bằng đường uống và tại chỗ. Phải làm cho sự dẫn lưu được dễ dàng bằng thông khe mũi giữa và bằng nhỏ thuốc tại chỗ những chất co mạch gây tê, kháng sinh, kháng viêm.

Thuốc kháng sinh trong viêm xoang: cifixim, ciprofloxacin, zinnat phối hợp metrodiazol. Thuốc kháng viêm mobic, diclophenac, neo pyrazon. Điều trị thông xoang, dẫn lưu áp dụng trong trường hợp giảm áp lực để làm dịu cơn đau, điều trị liên tục từ 2 – 3 tuần. Điều trị dự phòng cần phải điều trị cơ địa người bệnh để tránh tái phát, nhất là điều trị dị ứng, sửa lại những bất thường ở mũi như vẹo vách ngăn bằng phẫu thuật.

Phòng ngừa

Để phòng ngừa bệnh viêm xoang hiệu quả, chúng ta cần lưu ý một số điểm sau: đeo khẩu trang trước khi ra đường và làm công việc gặp nhiều bụi bặm; giữ môi trường xung quanh luôn sạch sẽ, tránh xa khói bụi, chất thải; ăn uống đủ dinh dưỡng. Đối với người mẫn cảm, cần chú ý phòng tránh phấn hoa, nấm mốc, nước hoa, thức ăn lạ, nhiều gia vị, nhiệt độ thay đổi. Khi tắm hoặc đi bơi, nếu bị nước vào tai hoặc mũi cần biết cách để cho nước ra ngoài, ví dụ nước vào tai thì có thể nghiêng đầu nhảy để nước ra ngoài sau đó lấy tăm bông lau khô. Nếu nước vào mũi thì không được xì cả 2 mũi liền, làm như vậy nước càng dễ vào trong, hãy lấy tay bịt một bên mũi lại và xì lần lượt từng bên một, nước sẽ bị xì ra ngoài mà không gây tổn thương cho mũi. Hiện nay một số bể bơi ở thành phố vệ sinh kém khi chúng ta đi tắm phải cẩn thận tránh để nước vào xoang, dễ gây viêm xoang. Bệnh có thể lây lan, vì vậy không dùng chung vật dụng cá nhân với người bị viêm xoang. Khi có các triệu chứng ban đầu như hắt hơi, chảy nước mũi, tắc mũi, cần được điều trị ngay tránh trường hợp để biến thái thành bệnh viêm xoang.

Theo BS. NGUYỄN THUẬN THÀNH
Theo Sức khỏe đời sống