Một số điều cần biết khi điều trị viêm xoang mũi

Về thời gian điều trị: Không có thời gian điều trị cho tất cả các trường hợp bị viêm mũi xoang nhưng nếu trường hợp nhẹ , viêm xoang mũi cấp tính thường được điều trị khoảng 9 ngày, nếu bệnh nặng có thể điều tri 18 đến 27 ngày.

Sau điều trị: Sau khi điều trị, niêm mạc xoang sẽ được phục hồi trạng thái bình tường nếu đảm bảo vệ sinh, kiêng cữ hợp lý thì bệnh sẽ không bị tái phát.

Chẩn đoán viêm xoang bằng chụp X-quang: Nếu chỉ chụp X-quang mà chẩn đoán là viêm xoang thì chưa chính xác. Bệnh nhân cần được đi khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng và nếu cần, phải nội soi mũi xoang mới có thể kết luận được. Bạn nên đi khám bệnh sớm tại các bệnh viện có chuyên khoa tai mũi họng để có kết luận chính xác.

Các phương pháp điều trị viêm mũi xoang

Điều trị bằng thuốc: Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị viêm xoang bao gồm thuốc kháng sinh uống hoặc tiêm, thuốc chống viêm, giảm phù nề, nhóm thuốc giảm đau, thuốc long đờm, thuốc chống dị ứng, thuốc chống viêm, chống sung huyết mũi, thuốc co mạch, thuốc nhỏ mũi … Trên thị trường có nhiều loại thuốc, tuy nhiên chọn thuốc nào cho phù hợp là điều quan trọng. Tham khảo ý kiến bác sỹ trước khi sử dụng thuốc.

Dùng nước muối sinh lý rửa mũi: Bệnh nhân viêm xoang có thể rửa mũi bằng nước muối sinh lý 0,9%, hoặc tự pha một thìa cà phê muối vào hai tách nước ấm kèm theo một nhúm bicarbonat. Rót nước muối vào một bát rộng, ngửa đầu ra sau, bịt một bên lỗ mũi, hít nước vào lỗ mũi bên kia, rồi nhẹ nhàng hỉ mũi ra. Đổi bên và cũng làm tương tự.

Điều trị viêm xoang bằng cây hoa cứt lợn: Hoa cứt lợn được dùng trong điều trị viêm xoang đã được dân gian áp dụng từ xa xưa. Người ta thường hái hoa tươi đem về giã nát rồi lấy nước nhỏ vào mũi hàng ngày. Cây hoa cứt lợn thấy có tác dụng chống viêm, chống phù nề, chống dị ứng trong cả đợt cấp và mạn tính và kích thích niêm mạc mũi tăng xuất tiết nên khi dùng người bệnh thấy rát bỏng toàn bộ niêm mạc mũi, nước mũi chảy nhiều hơn kéo theo mủ đọng trong lòng xoang và hốc mũi. Chính vì vây, hoa cứt lợn chỉ nên dùng trong giai đoạn viêm xoang đang có mủ vàng xanh tồn đọng, tránh hiện tượng lỗ thông mũi xoang bị bít tắc do mủ. Đến giai đoạn kế tiếp, khi nước mũi chuyển sang dịch trong lại không nên tiếp tục dùng hoa cứt lợn mà nên phối hợp với các thuốc có tác dụng giảm xuất tiết của niêm mạc mũi. Nếu giai đoạn này tiếp tục dùng hoa cứt lợn, mũi sẽ khó ngừng chảy.

Điều trị viêm xoang bằng phẫu thuật: Việc phẫu thuật điều trị viêm xoang chỉ được thực hiện khi có biến chứng lan vào ở mắt và nội sọ nhưng thất bại với điều trị nội khoa.

Để được tư vấn về phương pháp điều trị phù hợp nhất với mình, bạn nên tới gặp các bác sỹ chuyên tai mũi họng để chẩn đoán và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Viêm mũi xoang có thể khỏi hoàn toàn nếu mỗi lần mới bị viêm được điều trị ngay, tránh làm tắc lại lỗ thông mũi xoang bệnh sẽ được chữa khỏi.

Omron-yte (Sưu tầm)

Chữa và điều trị bệnh viêm xoang mũi

Viêm xoang mũi được điều trị theo từng giai đoạn, tùy theo tổn thương của niêm mạc mũi xoang cũng như nguyên nhân gây viêm mũi xoang mà thầy thuốc có những phác đồ xử trí khác nhau. Viêm xoang có thể được điều trị bằng phương pháp Đông Y hoặc Tây Y hoặc là kết hợp cả 2 phương pháp điều trị này.

Điều trị bằng thuốc: Hiện có rất nhiều loại thuốc điều trị viêm mũi dị ứng, viêm xoang, nhưng chọn thuốc nào cho phù hợp là điều quan trọng. Việc sai lầm trong điều trị viêm xoang chính là nguyên nhân gây nên tình trạng ngày càng nặng của bệnh.

Điều trị theo cách của dân gian: mua một ít lá xông trong đó có bạc hà về nấu, xông cả người hoặc múc ra một bát lớn nước xông tỏa hơi, hít hơi nóng bốc lên, đầu phủ một khăn tắm lớn.

Rửa hốc mũi bằng nước muối sinh lý: nên rửa từng bên mũi bằng nước muối sinh lý 0,9%, hoặc tự pha một thìa cà phê muối vào hai tách nước ấm kèm theo một nhúm bicarbonat. Rót nước muối vào một bát rộng, ngửa đầu ra sau, bịt một bên lỗ mũi, hít nước vào lỗ mũi bên kia, rồi nhẹ nhàng hỉ mũi ra. Đổi bên và cũng làm tương tự.

Điều trị viêm xoang bằng cây hoa cứt lợn: Đây là phương pháp đã được dân gian lưu truyền qua nhiều đời nay. Người ta thường hái hoa tươi đem về giã nát rồi lấy nước nhỏ vào mũi hàng ngày. Theo kết quả nghiên cứu trên động vật, thì việc dùng cây hoa cứt lợn thấy có tác dụng chống viêm, chống phù nề, chống dị ứng trong cả đợt cấp và mạn tính. Bên cạnh tác dụng chống viêm hoa cứt lợn còn có tác dụng kích thích niêm mạc mũi tăng xuất tiết nên khi dùng người bệnh thấy rát bỏng toàn bộ niêm mạc mũi, nước mũi chảy nhiều hơn kéo theo mủ đọng trong lòng xoang và hốc mũi. Chính vì vây, hoa cứt lợn chỉ nên dùng trong giai đoạn viêm xoang đang có mủ vàng xanh tồn đọng, tránh hiện tượng lỗ thông mũi xoang bị bít tắc do mủ. Đến giai đoạn kế tiếp, khi nước mũi chuyển sang dịch trong lại không nên tiếp tục dùng hoa cứt lợn mà nên phối hợp với các thuốc có tác dụng giảm xuất tiết của niêm mạc mũi. Nếu giai đoạn này tiếp tục dùng hoa cứt lợn, mũi sẽ khó ngừng chảy.

Điều trị viêm xoang bằng phẫu thuật: Việc điều trị phẫu thuật chỉ thực hiện khi có biến chứng lan vào ở mắt và nội sọ nhưng thất bại với điều trị nội khoa.

Để đảm bảo hiệu quả của việc điều trị, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của các Bác sĩ chuyên khoa Tai – Mũi – Họng để có được chẩn đoán chính xác trước khi điều trị – loại trừ trước các khối u mũi xoang và hướng dẫn cho bạn cách theo dõi bệnh khi tự dùng thuốc ở nhà. Viêm mũi xoang có thể khỏi hoàn toàn nếu mỗi lần mới bị viêm được điều trị ngay, tránh làm tắc lại lỗ thông mũi xoang bệnh sẽ được chữa khỏi.

Có hơn 4000 hóa chất trong khói thuốc lá, trong đó có hơn 200 loại có hại cho sức khoẻ, bao gồm chất gây nghiện , các chất gây độc và 43 được biết là nguyên nhân gây ung thư. Hút thuốc làm tăng tỷ lệ tử vong từ 30 đến 80%, chủ yếu là do các bệnh ung thư (ung thư phổi), bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, các bệnh tim gây suy thoái giống nòi do làm giảm khả năng sinh sản ở cả nam và nữ.….

Hút thuốc lá còn làm giảm khả năng của máu trong cơ thể, tăng nhịp tim và làm suy giảm sức khỏe. Không nói đến các vấn đề xa xôi, tác hại của việc hút thuốc lá có ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe của chúng ta:

Hút thuốc lá gây hôi miệng : Trong vòng 10 giây đầu, khi hít hơi thuốc đầu tiên, khói thuốc đi qua khoang miệng sẽ để lại một lớp khói màu ngọc trai, chứa HCHO và NH3, gây ra phản ứng viêm toàn bộ trong khoang miệng. Đồng thời khi nicotine xâm nhập não, chất này làm hạn chế khả năng tiết nước bọt thông qua hệ thần kinh giao cảm. Trong thời gian dài, khi nước bọt tiết ra thấp hơn 50% mức bình thường, vi khuẩn sẽ sinh sôi, các mảng bám trên răng phát triển, tất yếu dẫn tới viêm lợi, hôi miệng.

Thuốc lá là tác nhân khiến tốc độ xuống sắc nhanh nhất: Nhất là đối với phái nữ, hút thuốc sẽ giảm lượng hormone nữ estrogen, từ đó làm da mặt lão hóa, mắt thâm quầng và môi sạm đen. Những phụ nữ hút thuốc lá cứ 10 năm thì lại già đi hơn người thường 2,5 năm tuổi.

Còn với nam giới, hút thuốc làm tăng nguy cơ rụng tóc sớm, những ai hút hơn 1 bao thuốc mỗi ngày thì nguy cơ hói đầu cao gấp 2 lần so với người bình thường.

Thuốc là cũng là chất độc giết người bất cứ lúc nào: Với mức độ liều lượng nicotine trong thuốc lá quá cao, nicotine trở thành chất độc gây chết người.

Về lâu dài, hút mỗi điếu thuốc là bạn cũng đốt cháy 5,5 phút cuộc đời mình vô ích. Thậm chí bạn còn mất thêm 11 phút để sống.

Và gần đây, một nghiên cứu mới cho thấy việc hít khói thuốc lá thụ động còn là nguyên nhân của gần 40% trường hợp viêm mũi xoang mãn tính ở người lớn. Đây là căn bệnh với những triệu chứng gây khó chịu cho bệnh nhân như chảy mũi, đau vùng mặt, đau đầu, ho suốt ngày đêm…

Trong cuộc nghiên cứu, các nhà khoa học thuộc Trường ĐH Brock University (Ontario, Canada) đã so sánh việc hít phải khói thuốc lá giữa những người bị viêm mũi xoang mãn tính và những người không bị bệnh có cùng độ tuổi, giới tính. Họ nhận thấy những người bị viêm mũi xoang mãn tính thường hít phải khói thuốc lá gấp hai lần ở công sở hay những khu vực tập trung đông người hút thuốc lá.

Các triệu chứng của viêm xoang

Tùy theo từng trường hợp cụ thể khác nhau,từng giai đoạn của bệnh mà viêm xoang có thể có những biểu hiện triệu chứng khác nhau. Trên thực tế có nhiều bệnh nhân chỉ có một triệu chứng đơn lẻ như nhức đầu nhưng khi chụp CT Scan phát bệnh có nang ứ đọng do nhiễm trùng trong xoang hoặc viêm xoang do nấm.

Với trường hợp viêm xoang hàm do răng: Bệnh nhân bị đau răng,khi đi khám thấy một bên xoang hàm bị viêm nặng do vi khuẩn từ sâu răng đưa vào xoang. Người bệnh bị xoang hàm thường có cảm giác nhức vùng má, còn với các trường hợp xoang trán thì nhức giữa 2 lông mày vào giờ nhất định (thường là 10 giờ sáng).

Viêm xoang sàng trước: Người bệnh thấy nhức giữa giữa 2 mắt, với xoang sàng sau, xoang bướm người bệnh có cảm giác nhức trong sâu, nhức vùng gáy… Hơn nữa, viêm xoang thường gây ra hiện tượng chảy dịch, tùy thuộc vào vị trí xoang bị viêm mà dịch nhầy có thể chảy ra phía mũi hoặc xuống họng. Viêm các xoang trước thì dịch chảy ra mũi trước.

Các trường hợp viêm các xoang sau thì dịch chảy vào họng. Triệu chứng chảy dịch làm cho người bệnh có cảm giác luôn phải khụt khịt mũi hoặc cảm giác lờ đờ ở cổ họng luôn muốn khạc nhổ…

Viêm xoang trẻ em khác với người lớn vì hệ thống xoang chưa hoàn thiện, chỉ tới 20 tuổi hệ thống xoang mới phát triển hoàn chỉnh. Sự hiện diện của các xoang lúc này còn quá nhỏ, không giống như người trưởng thành, vì thế viêm xoang ở trẻ em thường khó chẩn đoán và dễ nhầm với các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp.

Dấu hiệu của bệnh viêm xoang không khác nhiều so với các bệnh về đường hô hấp, ho, hơi thở hôi, trẻ ốm yếu, kém hiếu động, ngạt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi…

Khi thấy trẻ có dấu hiệu đau đầu, ngạt tắc mũi… cha mẹ không nên chủ quan, mà cần đưa trẻ tới bác sĩ. Đặc biệt, khi trẻ có những dấu hiệu trên kèm theo các biểu hiện về mắt như sưng mắt, đau hốc mắt và giảm thị lực thì nên đi khám ngay. Nếu mắt mờ đi, có thể đã bị áp xe hốc mắt phải cấp cứu ngay.

Phương pháp phòng ngừa bệnh viêm xoang

Để phòng ngừa bệnh viêm xoang, người bệnh nên tuân thủ theo một số lời khuyên sau:

• Tránh xa những nơi không khí bị ô nhiễm như nhiều bụi, khói, thuốc lá.
• Hãy tránh xa những chất hoặc thức ăn mà biết chắc là cơ thể bị dị ứng.
• Đeo khẩu trang khi đi đường và đi làm công việc nhiều bụi bặm.
• Khám và điều trị sớm các bệnh lý ở mũi, họng để tránh bị viêm xoang mãn tính
• Trước khi vào đợt viêm xoang, thường có thể có những đợt ngứa mũi, muốn hắt hơi nhưng không được, khi đó không nên ráy mũi, vì làm như thế dễ mang vi trùng vào và làm cho bệnh nặng thêm.
• Không đi bơi khi đang đợt viêm mũi xoang.
• Không nên cố gắng hỷ mũi mạnh khi mũi không thông vì như vậy sẽ đẩy chất viêm vào vòi nhĩ và tai.
• Chỉ hỉ mũi ra, không hít ngược vào trong như trẻ nhỏ thường làm.
• Bệnh có thể lây lan vì vậy không dùng chung vật dụng cá nhân với người bị viêm xoang.

Không phải lúc nào cũng dùng thuốc kháng sinh

Tuy các bệnh về viêm xoang mũi thường có yếu tố bội nhiễm đi kèm, nhưng nếu đổ hết tội cho vi khuẩn thì không hẳn đúng. Theo kết quả thống kê có 80% viêm xoang không bắt đầu với bội nhiễm mà do cảm cúm, nhất là cảm lạnh, ô nhiễm môi trường …

Kháng sinh vẫn có thể được sử dụng trong các trường hợp viêm xoang không do nhiễm khuẩn. Tuy nhiên, chúng ta không nên lạm dụng thuốc kháng sinh trong các trường hợp viêm xoang vì nếu không đúng chỉ định thì thuốc kháng sinh không những không cải thiện được các triệu chứng và thời gian phát tác bệnh cũng không được cải thiện ngắn hơn, đặc biệt là các trường hợp viêm xoang do siêu vi.

Chưa kể đến việc dùng thuốc bừa bãi, vi khuẩn có cơ hội lờn thuốc rất nhanh, khiến các loại thuốc kháng sinh không còn tác dụng. Qua đây, chúng ta cần hiểu rằng, thuốc kháng sinh không phải là phương pháp duy nhất có thể áp dụng điều trị viêm xoang, chúng ta chỉ sử dụng thuốc kháng sinh trong các trường hợp thật sự cần thiết.

Các phương pháp đơn giản đẩy lùi viêm xoang

Đó là các phương pháp tác động tới viêm xoang khi các triệu chứng của viêm xoang mới ở mức chớm bắt đầu:

• Xông hơi cổ họng và mũi bằng nước ấm pha tinh dầu của các cây thuốc có tác dụng vừa kháng viêm vừa long đàm như tràm, khuynh diệp, húng chanh, gừng… khoảng 5-10 phút vào buổi tối. Sau đó, uống 300-500ml nước sau khi xông hơi để bù trừ lượng nước thất thoát do đổ nước mắt nước mũi.
• Ngâm chân trong nước ấm hay hơ ấm lòng bàn chân bằng máy sấy tóc hay đèn hồng ngoại.
• Nếu người bệnh bị nghẹt mũi cũng không nên hỉ mùi thật mạnh để cố tốn dàm nhớt. Như vậy vô tình làm tăng áp lực trong hầu họng khiến chất tiết bị đẩy ngược vào xoang.
• Trường hợp cần dùng thuốc nhỏ mũi nếu đang nghẹt mũi nhưng sau đó, nên giới hạn việc dùng thuốc vì dùng nhiều có thể khiến niêm mạc dễ bị khô.
• Nên dùng thuốc kẽm 30mg mỗi ngày, trong vài ngày liên tục ngay khi ghi nhận dấu hiệu ngứa cổ, nhảy mũi, đau đầu để nhờ kẽm hỗ trợ sức kháng bệnh.
• Khi bị các bệnh về hô hấp là tiền đề dẫn tới viêm xoang như viêm mũi dị ứng cần điều trị triệt để, tránh tình trạng để lâu kéo dài dẫn tới viêm xoang mãn với đủ thứ hậu quả cho cả bệnh nhân lẫn thầy thuốc.

1. Nhóm nguyên nhân gây ra viêm xoang mũi

Viêm xoang mũi có thể do nhiều nguyên nhân gây ra chứ không phải chỉ do các tác nhân là các yếu tố dị ứng bên ngoài.  Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm xoang mũi:

• Do viêm mũi họng cấp hoặc viêm mũi cấp hoặc các bệnh nhiễm khuẩn lây qua đường hô hấp, nhiễm khuẩn do răng  dẫn đến tình trạng nhiễm khuẩn kéo dài gây viêm xoang.
• Do các yếu tố kích thích lý, hóa học, các hơi khí hóa chất độc, độ ẩm cao cũng là nguyên nhân gây viêm xoang cấp.
• Do người bệnh bị chấn thương do hỏa khí, cơ học hay áp lực gây xuất huyết, phù nề, thương tổn niêm mạc và thành xoang.
• Các yếu tố khác như lệch hình vách ngăn, hoặc nhét bắc mũi làm ứ tắc xuất huyết xoang.
• Do ảnh hưởng bởi một số bệnh khác như đái tháo đường ..
• Do người bệnh sức đề kháng kém,  cơ thể không đủ sức đề kháng chống lại vi khuẩn, suy giảm miễn dịch, suy yếu niêm mạc dường hô hấp, rối loạn hệ thần kinh thực vật. Bệnh nhân viêm xoang kèm theo viêm một số bộ phận khác.
• Do tuyến  nhầy của viêm mạc xoang hoạt động quá nhiều.
• Do người bệnh bị viêm mũi sau nhiễm siêu vi (cúm, sởi…), bị bội nhiễm, viêm mũi dị ứng kéo dài. Cũng có trường hợp viêm xoang là hậu quả của sâu răng, nhiễm trùng răng hàm trên. Dùng aspirin trong trường hợp không dung nạp được thuốc, làm nặng thêm polýp mũi xoang có sẵn.

2. Các dạng viêm xoang mũi thường gặp

Dựa trên thời gian tiến triển của bệnh, và tùy theo tình trạng viêm mà người ta chia viêm xoang ra làm 2 dạng: Viêm xong cấp và viêm xoang mãn. Viêm xoang cấp là loại viêm xoang kéo dài ít hơn 3 ngày, viêm xong bán cấp kéo dài từ 1 – 3 tháng, và viêm xoang mạn tính là loại viêm xoang kéo dài hơn 3 tháng.Viêm xoang cấp thường thứ phát sau viêm mũi dị ứng, nhiễm siêu vi đường mũi. Viêm xoang bán cấp và mạn là kết quả của việc điều trị viêm mũi cấp không triệt để.

3. Triệu chứng của viêm xoang

Thông thường các triệu chứng  của viêm xoang chỉ là mệt mỏi, sốt nhẹ. Cũng có một số trường hợp người bệnh viêm xoang bị sốt cao, nhất là trẻ em. Người bệnh có cảm giác đau vùng mặt, thường đau về sáng do đêm bị ứ đọng xuất tiết, đau thành từng cơn gây nhức đầu.

Vùng đau nhức nhất là vùng quanh mắt, cảm giác đau thành cơn, theo nhịp mạch đập. Khi ấn thấy đau ở phía dưới ổ mắt, cơn đau có chu kỳ đúng khoảng thời gian nhất định trong ngày, thường vào lúc từ 8 giờ tới 11 giờ. Bệnh nhân thường xuyên thấy ngạt, tắc mũi.

Tùy theo tình trạng viêm mà bệnh nhân có thể bị tắc một hay cả hai bên, mức độ nhẹ hoặc vừa, từng lúc hay tắc liên tục gây mất ngửi, ngạt nhiều bên đau, ngạt tăng về ban đêm. Chảy mũi đặc có thể mủ lẫn máu.

Các trường hợp viêm xoang do răng số 5, 6, 7 hàm trên sẽ thấy bị áp-xe quanh răng, đau nhức theo nhịp mạch đập. Vùng lợi quanh đó bị viêm, mủ chảy từ xoang ra rất thối, chảy mủ mũi vàng đục làm hoen bẩn khăn tay, có mùi hôi. Xì mạnh đôi khi thường gây đau và lẫn tia máu. Viêm xoang cấp có thể tự khỏi nhưng cũng dễ chuyển thành viêm xoang mạn.

4. Các phương pháp điều trị viêm xoang

Bệnh viêm xoang nếu được điều trị đúng sẽ cải thiện sớm và hiệu quả, bệnh nhân cần hết sức kiên trì, kiêng cữ tuân thủ đúng liều thuốc, thời gian điều trị cũng như lời khuyên của bác sĩ. Các phương pháp điều trị chủ yếu là:

• Điều trị nội khoa : Kháng sinh, giảm đau, co mạch, chống dị ứng.
• Điều trị bằng thủ thuật : Xông mũi xoang, kê kê, chọc rửa xoang.

Các trường hợp  bệnh nhẹ không cần sử dụng đến kim, kéo, mà chỉ rửa xoang, làm sạch mũi. Biện pháp này không gây đau và chảy máu. Bên cạnh đó, dùng thuốc kháng sinh đủ liều, đều đặn để diệt vi khuẩn gây bệnh.

Rửa mũi, làm sạch mũi trong các trường hợp viêm xoang nhẹ

Trong quá trình điều trị, bệnh nhân chú ý điều chỉnh nhiệt độ trong nhà vừa phải, xông mũi bằng hơi nước nóng, uống nhiều nước để làm loãng chất tiết. Có thể sử dụng thuốc chống sổ mũi giúp mủ và chất nhầy thoát ra, tuy nhiên phải cẩn thận khi dùng vì dễ gây hại nhiều hơn khi làm khô mũi quá mức và các chất không thoát  ra ngoài được.

Nếu không hiệu quả, bệnh nhân có thể được tư vấn phẫu thuật nội soi để nạo vét mủ đọng, chống viêm nhiễm lan toả. Tuy nhiên, đây chỉ là giải pháp tình thế, khả năng phục hồi đạt 80%.

5. Dinh dưỡng cho người bệnh

Người bệnh viêm xoang nên hạn chế các thực phẩm từ bơ sữa, nên tránh ăn tối muộn, tránh các thức ăn mang tính kích thích chứng ợ nóng hay trào ngược acid, hạn chế cafein và rượu

Người bệnh cần uống nhiều nước, có thể áp dụng một số loại trà như trà hoa cúc, trà hoa cúc lá dâu, nước cà chua – rau cần tây, cháo đậu đỏ – bắp. Đây là các món có tác dụng thanh nhiệt, thông mũi tốt cho người bệnh viêm xoang.

6. Phòng ngừa bệnh viêm xoang

Để phòng ngừa viêm xoang, chúng ta nên lưu ý đến một số vấn đề sau:

• Đeo khẩu trang trước khi ra đường và làm công việc gặp nhiều bụi bặm. Giữ môi trường xung quanh luôn sạch sẽ, tránh xa khói bụi, chất thải, ăn uống đủ dinh dưỡng.
• Không dùng các loại tinh dầu quế, hồi làm cao để xoa cho trẻ mỗi khi tắc nghẹt mũi vì sẽ gây kích thích xung huyết da và niêm mạc đường hô hấp của trẻ.
• Đối với người mẫn cảm cần chú ý phòng tránh phấn hoa, nấm mốc, nước hoa, thức ăn lạ, nhiều gia vị, nhiệt độ thay đổi. Khi ngứa mũi, muốn hắt xì nhưng không được cũng tuyệt đối không nên cho tay vào ngoáy vì dễ mang vi trùng vào, khiến cho bệnh càng nghiêm trọng thêm. Nhớ chỉ xì mũi ra, không hít ngược như trẻ nhỏ thường làm. Không cố gắng xì mạnh vì sẽ đẩy chất viêm vào vòi nhĩ và tai.
• Bệnh có thể lây lan, vì vậy không dùng chung vật dụng cá nhân với người bị viêm xoang.

Khi bệnh nhân thấy có các triệu chứng ban đầu như hắt hơi, chảy nước mũi, tắc mũi, cần đến ngay bệnh viện, không nên tự mua thuốc điều trị.

Omron-yte

Tuy nhiên, có người nói bệnh viêm xoang có phẫu thuật cũng không hết, có khi càng nặng hơn (phải thường xuyên đến bệnh viện để súc mũi…). Tôi có nên phẫu thuật không? Và trình độ khoa học hiện nay liệu có chữa hết bệnh viêm xoang không?

Hải Long

Trả lời:

Một trở ngại lớn đa số bệnh nhân thường gặp là “nghe người ta nói” chứ không nghe bác sĩ nói hoặc chính căn bệnh của mình “nói”!

Mỗi cơ thể con người luôn khác nhau, bệnh cũng tùy từng giai đoạn, tùy từng mức độ khác nhau. Thực tế không có mẫu số chung cách điều trị bệnh cho tất cả bệnh nhân có cùng một tên bệnh. Có người bị viêm xoang nhưng chẳng cần uống thuốc, có người phải uống thuốc và thậm chí phải phẫu thuật nhưng không phải cứ phẫu thuật xong là đủ, vì thực tế chăm sóc sau mổ rất quan trọng vì đây là một trong những yếu tố quyết định phẫu thuật có thành công hay không.

Việc nên phẫu thuật hay không của bạn là vấn đề rất quan trọng mà chỉ có bác sĩ lắng nghe diễn tiến và mức độ các triệu chứng căn bệnh của bạn, khám và đọc phim CTscan tình trạng các xoang của bạn mới có những nhận định chính xác. Vì quyết định phẫu thuật phải dựa trên những bằng chứng khoa học trên nền tảng giải quyết những vấn đề của người bệnh, mà các vấn đề này không thể chữa trị bằng thuốc (điều trị nội khoa), chứ không thể nói một cách đại khái, chung chung. Và cũng chính bác sĩ này sẽ giải thích tường tận cho bạn phẫu thuật nhằm mục đích gì, sau phẫu thuật bệnh sẽ khỏi ở mức độ nào.

Khác với những bệnh lý khác, ví dụ như viêm ruột thừa, thì cắt ruột thừa là hết viêm nhưng trong điều trị viêm xoang việc phẫu thuật chỉ là một bước điều trị, có thể là bước điều trị sau cùng mà cũng có thể chỉ là bước điều trị để hỗ trợ việc điều trị nội khoa thành công sau đó.

Ngày nay, điều trị phẫu thuật bệnh viêm xoang bằng phẫu thuật nội soi có những chỉ định rất rõ ràng và đem lại hiệu quả rất cao trong việc chữa lành bệnh. Bạn nên tin tưởng vào bác sĩ và hợp tác thật tốt để có thể chữa tốt bệnh của mình.

Triệu chứng viêm xoang mũi

Gồm có: đau mặt, sốt, đau và sưng chung quanh mắt, má, mũi, trán, da vùng xoang mũi đỏ lên, nghẹt mũi, thở bằng mũi khó, ngửi hay nếm khó khăn, đau răng, ho, hơi thở hôi, mệt mỏi, buồn nôn, đau cổ.

Nguyên nhân

Bên trong xoang mũi là những màng lót luôn tiết ra những chất nhầy. Chấy nhầy này theo lối thông ở bên trong mũi để thoát ra ngoài. Khi ta bị cảm, tất cả những màng nhầy trong đường hô hấp phía trên gồm: mũi, cổ họng, xoang mũi… đều bị sưng lên, khiến lối thông của xoang mũi bị bít kín, chất nhờn trong xoang không thoát ra ngoài được, đọng lại trong xoang tạo thành một môi trường ẩm ướt, rất thích hợp cho các vi trùng tăng triển và gây ra nhiễm trùng hay viêm xoang mũi cấp tính. Thông thường, viêm xoang gây ra do siêu vi nhưng cũng có thể do vi trùng hay vi nấm. Nếu bạn bị cảm quá 14 ngày thì nguyên nhân có lẽ là vi trùng chứ không phải là siêu vi nữa.

Những nguyên nhân sau đây cũng có thể gây ra viêm xoang mũi:

• Dị ứng: cũng gây ra sưng màng nhầy khiến bít đường thông xoang.
• Vách ngăn giữa mũi bị vẹo: khiến đường thông bị nghẽn.
• Có bướu trong mũi: cũng khiến đường thông bị tắc.
• Những nguyên nhân khác: bệnh cystic fibrosis, bệnh ợ nóng, bệnh siêu vi HIV hay những bệnh làm giảm miễn nhiễm đều có thể làm tắc đường thông. Đường thông xoang mũi càng dễ bị tắc hơn nếu bạn hút thuốc lá hoặc thở không khí bị ô nhiễm.

Xử trí

• Xông xoang mũi: trùm một khăn lông lớn lên đầu và hít hơi xông lên từ một tô nước nóng. Hoặc tắm nước nóng và hít hơi nước nóng trong buồng tắm.
• Uống thuốc trị nghẹt mũi.
• Đắp khăn ấm: dùng khăn nhúng nước ấm đắp lên vùng quanh mắt, vùng má, quanh mũi để bớt đau.
• Uống nhiều nước: nhiều nước giúp các chất nhờn lỏng bớt, dễ thoát ra ngoài hơn.
• Tránh uống rượu: rượu làm các màng nhầy sưng nhiều hơn.

Theo Sức Khỏe Đời Sống

Xoang mũi là hai khoảng trống hai bên trong xương sọ ở quanh vùng mũi và thông với mũi. Khi đường thông này bị viêm và sưng lên, những chất nhờn trong xoang bị bít đường ra sẽ tích tụ lại trong xoang gây ra viêm xoang mũi cấp tính. Để lâu không chữa, tình trạng này có thể đưa tới viêm xoang kinh niên. Tuy nhiên, đa số bệnh này cũng chỉ kéo dài vài tuần mà thôi.

Triệu chứng viêm xoang mũi

Gồm có: đau mặt, sốt, đau và sưng chung quanh mắt, má, mũi, trán, da vùng xoang mũi đỏ lên, nghẹt mũi, thở bằng mũi khó, ngửi hay nếm khó khăn, đau răng, ho, hơi thở hôi, mệt mỏi, buồn nôn, đau cổ.

Nguyên nhân

Bên trong xoang mũi là những màng lót luôn tiết ra những chất nhầy. Chấy nhầy này theo lối thông ở bên trong mũi để thoát ra ngoài. Khi ta bị cảm, tất cả những màng nhầy trong đường hô hấp phía trên gồm: mũi, cổ họng, xoang mũi… đều bị sưng lên, khiến lối thông của xoang mũi bị bít kín, chất nhờn trong xoang không thoát ra ngoài được, đọng lại trong xoang tạo thành một môi trường ẩm ướt, rất thích hợp cho các vi trùng tăng triển và gây ra nhiễm trùng hay viêm xoang mũi cấp tính. Thông thường, viêm xoang gây ra do siêu vi nhưng cũng có thể do vi trùng hay vi nấm. Nếu bạn bị cảm quá 14 ngày thì nguyên nhân có lẽ là vi trùng chứ không phải là siêu vi nữa.

Những nguyên nhân sau đây cũng có thể gây ra viêm xoang mũi:

• Dị ứng: cũng gây ra sưng màng nhầy khiến bít đường thông xoang.
• Vách ngăn giữa mũi bị vẹo: khiến đường thông bị nghẽn.
• Có bướu trong mũi: cũng khiến đường thông bị tắc.
• Những nguyên nhân khác: bệnh cystic fibrosis, bệnh ợ nóng, bệnh siêu vi HIV hay những bệnh làm giảm miễn nhiễm đều có thể làm tắc đường thông. Đường thông xoang mũi càng dễ bị tắc hơn nếu bạn hút thuốc lá hoặc thở không khí bị ô nhiễm.

Xử trí

Xông xoang mũi: trùm một khăn lông lớn lên đầu và hít hơi xông lên từ một tô nước nóng. Hoặc tắm nước nóng và hít hơi nước nóng trong buồng tắm.

Uống thuốc trị nghẹt mũi.

Đắp khăn ấm: dùng khăn nhúng nước ấm đắp lên vùng quanh mắt, vùng má, quanh mũi để bớt đau.

Uống nhiều nước: nhiều nước giúp các chất nhờn lỏng bớt, dễ thoát ra ngoài hơn.

Tránh uống rượu: rượu làm các màng nhầy sưng nhiều hơn.

Khi nào nên khám bác sĩ?

Nếu bạn chỉ bị triệu c h ư n g nhẹ, bạn có thể tự điều trị b ă n g n h ư n g cách nói trên. Nếu triệu chứng k h ô n g thuyên giảm sau vài ngày hoặc có những triệu chứng sau, bạn nên khám bác sĩ: sốt cao, đau, sưng đỏ trên mặt hay quanh mắt, nhức đầu dữ dội, cổ cứng khó di chuyển.

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử, khám kỹ vùng mũi, họng, mặt… để định bệnh. Bác sĩ cũng có thể cho làm CT scan các vùng xoang để tìm rõ vùng bị bệnh.

Biến chứng

Nếu không được chữa trị, viêm mũi cấp tính sẽ biến thành viêm mũi mãn tính nếu kéo dài quá 8 tuần. Biến chứng của viêm xoang mũi cấp tính gồm có:

• Suyễn: viêm xoang mũi có thể khơi dậy một cơn suyễn cấp tính.
• Viêm màng não: nhiễm trùng có thể lan tới màng lót vùng não gây viêm màng não.
• Thị giác bị ảnh hưởng: không nhìn rõ hoặc mù nếu nhiễm trùng lan tới hốc mắt.
• Động mạch bị giãn ra hay đọng máu cục: nhiễm trùng gây vấn đề nơi các tĩnh mạch chung quanh xoang mũi, ảnh hưởng đến máu lên não.

Chữa trị

Đa số những trường hợp viêm mũi cấp tính đều tự hết mà không cần kháng sinh nếu bạn theo đúng cách tự chữa trên. Nhưng nếu bệnh không thuyên giảm, có thể bác sĩ phải cho những thuốc kháng sinh như: amoxicillin, doxycycline. Bác sĩ có thể đổi thuốc nếu bệnh vẫn không hết.

Cũng có thể cần chữa những nguyên nhân khác thường gây ra viêm xoang mũi:

• Trị dị ứng.
• Dùng thuốc nghẹt mũi nặng hơn hay steroids.
• Xịt dung dịch nước muối vào mũi nhiều lần trong ngày.

Ngăn ngừa

Bạn có thể tự ngăn ngừa để khỏi bị viêm xoang mũi bằng cách:

• Tránh khói thuốc lá và không khí ô nhiễm.
• Dùng máy làm ẩm không khí vào mùa đông: máy sưởi có thể làm không khí trong nhà bạn khô. Bạn có thể dùng máy phun hơi ẩm giúp không khí bớt khô. Tuy nhiên, nên giữ máy thật sạch, không bị meo mốc.
• Bớt uống rượu.

BS. Nguyễn Văn Dũng

Có nhiều nguyên nhân gây bệnh:

• Nhiễm khuẩn do viêm mũi hay viêm họng cấp hoặc sau các bệnh nhiễm khuẩn lây qua đường hô hấp, nhiễm khuẩn do răng.
• Các kích thích lý, hóa học, các hơi khí hóa chất độc, độ ẩm cao cũng là nguyên nhân gây viêm xoang cấp.
• Chấn thương do hỏa khí, cơ học hay áp lực gây xuất huyết, phù nề, thương tổn niêm mạc và thành xoang.
• Các yếu tố tại chỗ như lệch hình vách ngăn hay nhét bắc mũi làm ứ tắc xuất huyết xoang.
• Các yếu tố toàn thân như suy nhược, đái đường…

Khi bị viêm mũi xoang, thông thường bệnh nhân chỉ thấy mệt mỏi, sốt nhẹ, nhưng cũng có trường hợp sốt cao (nhất là ở trẻ em). Đau vùng mặt là dấu hiệu chính, thường đau về sáng do đêm bị ứ đọng xuất tiết, đau thành từng cơn gây nhức đầu. Đau nhức nhất là vùng quanh mắt, đau thành cơn, theo nhịp mạch đập. Ấn thấy đau ở phía dưới ổ mắt, cơn đau có chu kỳ đúng khoảng thời gian nhất định trong ngày, thường vào lúc từ 8 giờ tới 11 giờ. Bên cạnh đó, bệnh nhân thường thấy ngạt, tắc mũi. Tùy theo tình trạng viêm mà tắc một hay cả hai bên, mức độ nhẹ hoặc vừa, từng lúc hay tắc liên tục gây mất ngửi, ngạt nhiều bên đau, ngạt tăng về ban đêm. Chảy mũi đặc có thể mủ lẫn máu.

Trường hợp viêm xoang do răng số 5, 6, 7 hàm trên sẽ thấy bị áp-xe quanh răng, đau nhức theo nhịp mạch đập. Lợi quanh đó bị viêm, mủ chảy từ xoang ra rất thối, chảy mủ mũi vàng đục làm hoen bẩn khăn tay, có mùi hôi. Xì mạnh đôi khi thường gây đau và lẫn tia máu. Viêm xoang cấp có thể tự khỏi nhưng cũng dễ chuyển thành viêm xoang mạn.

Về điều trị, bệnh nhân phải dùng thuốc kháng sinh, thuốc chống viêm và phù nề tại chỗ. Ví dụ: Đặt bấc có tẩm dung dịch tampon naphazolin, ephedrin vào khe giữa, xông menthol, khí dung. Chỉ chọc rửa xoang hàm khi đã giảm viêm nhiễm (hết sốt, bạch cầu trong máu trở lại bình thường).

TS Nguyễn Thị Ngọc Dinh, Sức Khỏe & Đời Sống