Viêm xoang là gì?

Theo số liệu thống kê, viêm xoang chiếm khoảng 2 – 5% dân số và chiếm từ 25 – 30% trong tổng số các bệnh về tai mũi họng. Bệnh đang ngày càng có xu hướng gia tăng và khó kiểm soát do người bệnh chủ quan, và rất dễ nhầm lẫn với cảm lạnh thông thường.

Bệnh viêm xoang hay còn gọi là viêm mũi xoang, xảy ra khi lớp niêm mạc hô hấp lót trong các xoang cạnh mũi bị viêm. Do một nguyên nhân nào đó mà lớp niêm mạc bị phù nề, làm cho quá trình tiết dịch nhầy tăng lên và hệ quả làm cho các xoang bị tắc nghẽn.

☛ Xem chi tiết: Bệnh viêm xoang – Những điều bạn cần biết

Phân loại bệnh viêm xoang

Thông thường, người ta dựa vào vị trí mắc bệnh và thời gian mắc bệnh mà chia chúng thành những dạng khác nhau.

Dựa vào vị trí mắc bệnh mà chúng ta có thể chia ra thành các loại viêm xoang như sau:

• Viêm xoang hàm
• Viêm xoang sàng
• Viêm xoang trán
• Viêm xoang bướm
• Viêm đa xoang

Dựa vào thời gian mắc bệnh, chúng lại được chia thành:

• Viêm xoang cấp: Ở giai đoạn này, bệnh nhân thường xuất hiện các triệu chứng tương tự như cảm lạnh (hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi, vùng mặt đau nhức…). Bệnh diễn tiến trong thời gian ngắn, các triệu chứng thường đột ngột xuất hiện và biến mất sau khoảng 10 – 14 ngày. Thường thì viêm xoang cấp sẽ khỏi trong thời gian dưới 4 tuần.
• Viêm xoang bán cấp: Thời gian mắc bệnh của bệnh nhân kéo dài từ 4 – 8 tuần
• Viêm xoang mạn tính: Nếu viêm xoang cấp không được điều trị kịp thời hoặc điều trị không đúng cách làm cho các triệu chứng của bệnh kéo dài trên 8 tuần và có khi kéo dài dai dẳng trên 3 tháng.
• Viêm xoang tái phát: Là tình trạng bệnh có thể tái phát nhiều đợt trong cùng một năm.

Dấu hiệu cảnh báo mắc bệnh viêm xoang

Viêm xoang là một bệnh lý nhiễm trùng nên thường có những dấu hiệu như đau nhức, sốt, chảy dịch, nghẹt mũi hay điếc mũi. Tuy nhiên, việc phát hiện bệnh rất khó khăn vì những dấu hiệu đặc trưng của bệnh không rõ ràng, nhất là ở giai đoạn đầu.

Bạn có thể phát hiện bệnh qua những dấu hiệu viêm xoang phổ biến sau đây:

1. Đau nhức

Vùng xoang bị viêm sẽ có cảm giác đau nhức và tùy thuộc vào vị trí hốc xoang bị viêm mà người bệnh sẽ có cảm giác đau nhức sẽ xuất hiện ở vùng đó.

• Viêm xoang hàm: Người bệnh cảm thấy đau nhức ở vùng má.
• Viêm xoang trán: Người bệnh bị nhức giữa 2 lông mày, đau nhức trong khung giờ nhất định (thường là 10 giờ sáng).
• Viêm xoang sàng trước: Người bệnh cảm thấy đau nhức ở giữa 2 mắt.
• Viêm xoang sàng sau và xoang bướm: Người bệnh cảm thấy nhức trong sâu và vùng gáy.

2. Hiện tượng chảy dịch

Khi bị viêm xoang, người bệnh sẽ thường xuyên có hiện tượng chảy dịch. Nếu bị viêm xoang trước, dịch sẽ chảy ra mũi trước, nếu bị viêm xoang sau dịch sẽ chảy xuống họng. Biểu hiện này khiến người bệnh bị khụt khịt, cảm thấy khó chịu ở cổ họng, muốn khạc nhổ liên tục. Tùy vào tình trạng bệnh mà dịch sẽ có màu trắng, đục, vàng nhạt hay màu xanh, có mùi hôi rất khó chịu.

3. Nghẹt mũi

Nghẹt mũi thường xuyên cũng là dấu hiệu thường xuất hiện vào buổi tối khi đi ngủ hoặc vào buổi sáng sớm tỉnh dậy. Người bệnh có thể nghẹt mũi 1 hoặc cả 2 bên, đồng thời thấy khó thở, khó chịu trong người và rất mệt mỏi. Khi mà ngạt mũi, tắc mũi có thể bệnh nhân phải thở bằng miệng, mũi mất khả năng ngửi và tạm thời không nhận biết được mùi.

4. Điếc mũi

Khi xoang bị viêm, nếu không được chữa trị đúng cách thì bệnh sẽ trở nặng, nó sẽ gây phù nề nhiều, người bệnh không còn phân biệt được mùi khi ngửi do thần kinh khứu giác không còn cảm nhận được mùi.

5. Những dấu hiệu bị viêm xoang khác

Ngoài những biểu hiện của viêm xoang kể trên còn có một số biểu hiện khác như:

• Hắt hơi sổ mũi liên tục
• Có thể sốt nhẹ hoặc sốt cao.
• Khi nghiêng người về phía trước sẽ có cảm giác chóng mặt hay choáng váng, đau xung quanh vùng mắt theo từng cơn và nhịp mạch đập.
• Đau nhức mỗi khi hắt hơi mạnh.
• Người bệnh không thể tập trung và không muốn ăn.
• Triệu chứng viêm xoang nặng là viêm thần kinh mắt dẫn tới mờ mắt.

Khi xuất hiện bất kỳ biểu hiện nào của bệnh viêm xoang bạn nên nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa tai – mũi – họng để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị ngay. Bởi nếu càng để lâu, viêm xoang sẽ gây nên các biến chứng nguy hiểm như viêm họng, viêm phế quản, biến chứng ở mắt, viêm màng não, biến chứng xương,…

Phương pháp điều trị viêm xoang

Nếu viêm xoang mũi cấp tính không được chữa trị sớm, chúng dễ chuyển sang viêm xoang mạn tính và tái phát nhiều lần. Việc chữa bệnh viêm xoang được cho là khá khó khăn bởi các dị nguyên gây dị ứng vẫn luôn tồn tại ở môi trường xung quanh nên việc kiểm soát bệnh lại càng khó khăn hơn.

Bệnh nhân có thể dùng thuốc giảm đau đơn giản; xông hơi; rửa mũi bằng nước muối sinh lý ấm; dùng thức ăn, uống nóng (trà, súp); dùng thuốc chống sung huyết mũi (chống nghẹt mũi); nghỉ ngơi tối đa. Nếu các triệu chứng không cải thiện cần đi khám bác sĩ. Dưới đây là các phương pháp y khoa được áp dụng trong điều trị bệnh viêm xoang:

Điều trị viêm xoang bằng phương pháp nội khoa

Nội khoa là phương pháp thường được áp dụng để điều trị cho các trường hợp bị viêm xoang cấp tính. Những loại thuốc được dùng bao gồm:

• Kháng sinh
• Thuốc chống viêm
• Các loại thuốc co mạch chống xuất tiết
• Thuốc kháng dị ứng

Việc dùng thuốc có thể giúp các triệu chứng được thuyên giảm nhanh chóng nhưng nếu lạm dụng thuốc quá nhiều hoặc dùng không đúng cách có thể gây ra nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe. Vì vậy, việc điều trị bệnh bằng thuốc cần phải tuân thủ đúng theo sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa tai – mũi – họng.

Bên cạnh đó, lạm dụng thuốc kháng sinh sẽ gây nên hiện tượng nhờn thuốc, bệnh không những không được chữa khỏi mà còn làm nặng thêm. Nếu cần phải tiến hành rửa xoang hoặc bơm thuốc điều trị thì bạn cần đến các cơ sở y tế uy tín để tránh gặp phải những vấn đề không mong muốn.

Ngoài ra, bệnh nhân có thể tham khảo và áp dụng các bài thuốc chữa bệnh bằng Đông y. So với thuốc tây, chúng không mang lại tác dụng mau chóng nhưng an toàn, ít gây tác dụng phụ. Do đó, nếu không muốn điều trị bằng thuốc tây, bệnh nhân có thể tham khảo thêm cách chữa trị này để áp dụng cho bản thân mình. Tuy nhiên, để áp dụng phương pháp này bạn cũng cần phải lựa chọn cơ sở khám và chữa bệnh uy tín vì nếu mua phải những sản phẩm trôi nổi, không rõ nguồn gốc xuất xứ để chữa bệnh cũng có thể làm cho tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.

Chữa bệnh bằng phẫu thuật

Phương pháp phẫu thuật sẽ được chỉ định cho các trường hợp sau:

• Đã áp dụng các biện pháp điều trị nội khoa nhưng không đem lại hiệu quả. Bệnh viêm xoang kéo dài nhiều năm, dai dẳng không khỏi.
• Có sự bất thường ở vùng mũi xoang, chẳng hạn như polyp mũi có kích thước quá lớn, vách ngăn mũi bị lệch. Trong trường hợp này, cần phải thực hiện phẫu thuật để giải quyết căn nguyên.
• Bệnh đã gây ra các biến chứng như viêm ổ mắt, chèn vào thần kinh thị giác.

Tuy nhiên, sau phẫu thuật vẫn có 30-40% bệnh nhân tái phát. Việc tái phát viêm xoang tùy theo cơ địa, tùy loại viêm xoang bệnh nhân mắc phải và tùy thuộc việc bệnh nhân có tuân thủ các hướng dẫn điều trị, theo dõi của bác sĩ hay không. Lưu ý, nếu bệnh nhân bị bệnh viêm xoang không được điều trị đúng mức có thể dẫn đến một số biến chứng như:

• Viêm phế quản mãn tính hay lao phổi giả do mủ từ xoang viêm chảy xuống họng.
• Bệnh nhân bị ho, khạc đờm đôi khi lẫn máu, sốt nhẹ về chiều…
• Viêm họng mạn: rát họng, vướng họng, thường phải nuốt liên tục nên đôi khi có cảm giác nghẹn thở.
• Viêm dây thần kinh thị giác sau nhãn cầu: có thể do viêm xoang cấp hay mạn. Mắt bị mờ, thị lực giảm rất nhanh.
• Viêm tấy ổ mắt, viêm mí mắt, viêm túi lệ.
• Viêm xương sọ.
• Viêm màng não: bệnh nhân nhức đầu, cứng gáy, nôn…
• Viêm tắc tĩnh mạch hang: sốt cao, rét run, nhức đầu, cứng gáy, lồi mắt, dãn tĩnh mạch vùng trán và mí mắt…
• Áp xe não, viêm não.

Phòng bệnh viêm xoang từ cách sống và thói quen sinh hoạt

Viêm xoang không những gây khó chịu, ảnh hưởng không tốt đến đời sống thường ngày mà còn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Do đó, cách tốt nhất để đảm bảo sức khỏe cho bản thân là tránh nguy cơ mắc bệnh. Dưới đây là một số cách phòng ngừa bệnh viêm xoang đặc biệt là khi thời tiết thay đổi:

• Luôn giữ ấm cơ thể nhất trong mùa lạnh, đặc biệt là vùng cổ, ngực và mũi.
• Phòng ngừa hoặc điều trị sớm khi bị các bệnh liên quan đến đường hô hấp, nhất cảm cúm. Các biện pháp nên thực hiện gồm có: Rửa tay thường xuyên, đặc biệt là sau khi tiếp xúc với người bị cúm, chích ngừa cúm hàng năm.
• Nếu thấy bị nghẹt mũi, sổ mũi cần phải có biện pháp xử lý ngay. Không được để tình trạng này kéo dài.
• Đeo khẩu trang khi đi ra đường, đặc biệt là làm việc hoặc tới những nơi bụi bặm, nhiều hóa chất. Điều này không những giúp giữ ấm mũi mà còn hạn chế sự xâm nhập của bụi, vi khuẩn.
• Vệ sinh mũi họng, miệng hàng ngày như đánh răng trước và sau khi thức dậy, sau mỗi bữa ăn. Giữ họng và miệng không bị viêm sẽ phòng bệnh viêm xoang hiệu quả.
• Nếu mắc bệnh viêm xoang mãn tính cần vệ sinh mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý và tái khám định kỳ.
• Không được tự ý dùng các loại thuốc xịt mũi, dung dịch nhỏ mũi khi chưa có sự cho phép của bác sĩ.
• Bổ sung cho cơ thể các loại thực phẩm tốt cho sức khỏe như rau quả tươi, cá biển, các loại ngũ cốc nguyên hạt… Tránh hút thuốc lá, sử dụng rượu bia hay ăn các thức ăn không lành mạnh.
• Tránh tiếp xúc với các chất gây dị ứng.
• Rèn luyện thân thể bằng cách tập luyện thể dục thể thao thường xuyên để nâng cao sức đề kháng cho bản thân.
• Tránh căng thẳng mệt mỏi.

Vệ sinh tai mũi họng sạch sẽ hàng ngày để tránh các bệnh về tai mũi họng. Khi nghi ngờ hoặc phát hiện mình bị viêm xoang cần đi khám ngay để được điều trị sớm, đúng cách, tránh những biến chứng nguy hiểm xảy ra.

Xem thêm: Cách điều trị bệnh viêm xoang

Nguồn: Omron-yte.com.vn

Bạn biết gì về bệnh viêm mũi dị ứng?

Các triệu trứng điển hình:

• Hắt hơi liên tục nhất là buổi sáng và khi thay đổi thời tiết
• Nghẹt mũi, tắc mũi kéo dài
• Không phân biệt rõ các mùi
• Nhức đầu vùng xoang trán, giữa hai lông mày
• Sổ mũi, chảy nước mũi trong sau tiến triển thành nhày, đặc, hôi
• Đờm chảy xuống họng gây ngứa họng và kích thích ho, có thể sốt nhẹ.
• Khám lâm sàng thấy ấn đau các điểm xoang hàm, xoang trán, xoang sàng trước.
• Chụp X quang xoang (Bondeau- Hirtz) thấy hình ảnh mờ đục các xoang hàm, trán, sàng trước. Hậu quả người bệnh luôn khó chịu, mệt mỏi, đôi khi mất tự tin nơi công cộng, giảm chất lượng cuộc sống…
• Viêm mũi dị ứng không chỉ là bệnh riêng của các tổ chức cơ quan mũi mà còn là hiện tượng dị ứng toàn thân biểu hiện tại mũi.

Viêm mũi dị ứng xuất hiện khi tiếp xúc với các dị nguyên như bụi nhà, thuốc, phấn hoa, thức ăn, một  số thuốc kháng sinh, sự thay đổi các yếu tố của môi trường (độ ẩm, nhiệt độ, biến đổi khí hậu, chuyển mùa), vi khuẩn, virus…

Một nguyên nhân khá quan trọng mà ít được nhắc tới đó là thói quen sinh hoạt: uống rượu bia nhiều, giữ ấm cơ thể không hợp lý, tắm nước lạnh khi cơ thể đang có nhiều mồ hôi…

Những lưu ý để phòng ngừa

• Đeo khẩu trang khi đi đường và đi làm công việc nhiều bụi bặm. Tránh những nơi không khí ô nhiễm, tránh ăn các thức ăn đã có tiền sử dị ứng.
• Chú ý điều tiết sinh hoạt ăn uống điều độ, giữ ấm cơ thể hợp lý, không tắm lạnh khi người đang có mồ hôi.
• Không đi bơi khi đang đợt viêm mũi xoang.
• Khám và điều trị sớm các biểu hiện ở mũi, họng… để tránh bị viêm xoang mãn tính.
• Tránh lạm dụng thuốc đặc biệt kháng sinh, corticoid, aspirin,…

Điều trị bệnh viêm xoang như thế nào?

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều loại thuốc điều trị bệnh viêm xoang, viêm mũi dị ứng . Nhưng không phải ai cũng chọn đúng thuốc và cũng không phải thuốc nào cũng phù hợp. Việc sai lầm trong điều trị viêm xoang chính là nguyên nhân gây nên tình trạng bệnh ngày càng tăng nặng.

Bạn có thể theo cách của dân gian: mua một ít lá xông trong đó có bạc hà về nấu, xông cả người hoặc múc ra một bát lớn nước xông tỏa hơi, hít hơi nóng bốc lên, đầu phủ một khăn tắm lớn.

Rửa hốc mũi bằng nước muối sinh lý: Khi bị viêm xoang nên rửa từng bên mũi bằng nước muối sinh lý 0,9%, hoặc tự pha một thìa cà phê muối vào hai tách nước ấm kèm theo một nhúm bicarbonat. Rót nước muối vào một bát đủ rộng, ngửa đầu ra sau, bịt một bên lỗ mũi, hít nước vào lỗ mũi bên kia, rồi nhẹ nhàng hỉ mũi ra. Đổi bên và cũng làm tương tự.

Từ lâu dân gian đã biết sử dụng nghệ để chữa bệnh. Vì nghệ có vị đắng, cay, mùi thơm hắc, tính ấm. Trong nghệ lại có hoạt chất chống viêm, hoạt huyết, tái tạo tế bào niêm mạc đã được chứng minh qua nhiều công trình nghiên cứu cuả thế giới.

Các xoang này bao gồm xoang hàm (nằm sau xương gò má), xoang sàng (gồm nhiều xoang nhỏ nằm sau xương mũi đi thẳng về phía sau), xoang trán (nằm ở vùng trán ngay trên hai mắt và giữa mặt), xoang bướm (nằm sau xoang sàng). Bệnh viêm xoang có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn.

Tuy nhiên, tùy theo từng trường hợp cụ thể khác nhau, từng giai đoạn khác nhau mà bệnh lý viêm xoang có thể biểu hiện những triệu chứng khác nhau. Trên thực tế có rất nhiều bệnh nhân chỉ có một triệu chứng đơn lẻ như nhức đầu nhưng khi chụp CT Scan phát bệnh có nang ứ đọng do nhiễm trùng trong xoang hoặc viêm xoang do nấm.
Trường hợp đặc biệt: Viêm xoang hàm do răng, bệnh nhân chỉ nghĩ đến đau răng nhưng khám lại thấy một bên xoang hàm bị viêm nặng do vi khuẩn từ sâu răng đưa vào xoang.

Tùy theo vị trí xoang bị viêm mà biểu hiện của bệnh cũng khác nhau. Chẳng hạn xoang hàm: Nhức vùng má, Xoang trán: Nhức giữa 2 lông mày vào giờ nhất định, thường là 10 giờ sáng.

Xoang sàng trước: Nhức giữa 2 mắt, Xoang sàng sau, xoang bướm: Nhức trong sâu, nhức vùng gáy… Hơn nữa, viêm xoang thường gây ra hiện tượng chảy dịch, tùy thuộc vào vị trí xoang bị viêm mà dịch nhầy có thể chảy ra phía mũi hoặc xuống họng. Viêm các xoang trước thì dịch chảy ra mũi trước.

Viêm các xoang sau thì dịch chảy vào họng. Triệu chứng chảy dịch làm cho người bệnh có cảm giác luôn phải khụt khịt mũi hoặc cảm giác lờ đờ ở cổ họng luôn muốn khạc nhổ…
Viêm xoang trẻ em khác với người lớn vì hệ thống xoang chưa hoàn thiện, chỉ tới 20 tuổi hệ thống xoang mới phát triển hoàn chỉnh. Sự hiện diện của các xoang lúc này còn quá nhỏ, không giống như người trưởng thành, vì thế viêm xoang ở trẻ em thường khó chẩn đoán và dễ nhầm với các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp.

Dấu hiệu của bệnh viêm xoang không khác nhiều so với các bệnh về đường hô hấp, ho, hơi thở hôi, trẻ ốm yếu, kém hiếu động, ngạt mũi, chảy nước mũi, hắt hơi…
Khi thấy trẻ có dấu hiệu đau đầu, ngạt tắc mũi… cha mẹ không nên chủ quan, mà cần đưa trẻ tới bác sĩ. Đặc biệt, khi trẻ có những dấu hiệu trên kèm theo các biểu hiện về mắt như sưng mắt, đau hốc mắt và giảm thị lực thì nên đi khám ngay. Nếu mắt mờ đi, có thể đã bị áp xe hốc mắt phải cấp cứu ngay.

BACSI.com

1. Đau nhức: vùng bị nhức tùy theo xoang bị viêm:

• a. Xoang hàm: nhức vùng má.
• b. Xoang trán: nhức giữa 2 lông mày. Có giờ nhất định, thường là 10 giờ sáng.
• c. Xoang sàng trước: nhức giữa 2 mắt.
• d. Xoang sàng sau, xoang bướm: nhức trong sâu, nhức vùng gáy.

2. Chảy mũi:

• a. Viêm dị ứng: chảy mũi trong rất nhiều.
• b. Viêm do vi khuẩn: chảy mũi đục, có khi như mủ.
• Viêm các xoang trước, chảy ra mũi trước.
• Viêm các xoang sau, chảy vào họng.

3. Nghẹt mũi:

Đây là triệu chứng vay mượn của mũi. Có thể nghẹt 1 bên, có thể nghẹt cả 2 bên.

4. Ngứa mũi:

Dị ứng mũi xoang.

5. Điếc mũi:

• Ngửi không biết mùi. Thường là viêm nặng, phù nề nhiều, mùi không len lỏi lên đến thần kinh khứu giác.
• Viêm xoang khó phát hiện: không có các triệu chứng trên, hoặc chỉ có một triệu chứng đơn độc mà thôi.
• Viêm xoang dễ phát hiện: có ít nhất 3 triệu chứng trên.

Xem thêm: Cách điều trị bệnh viêm xoang