Các bệnh lý tim mạch luôn được xếp vào nhóm nguyên nhân hàng đầu gây tử vong. Sở dĩ như vậy vì hầu hết dấu hiệu và triệu chứng của bệnh đều diễn biến thầm lặng và khó nhận biết. Vì vậy, việc nhận biết sớm triệu chứng của nhóm bệnh này sẽ là điều kiện tiên quyết giúp bạn và người thân tránh được nguy hiểm.
Mục lục
Bệnh lý tim mạch là gì?
Bệnh tim mạch (tên Tiếng Anh là Cardiovascular Disease, viết tắt là CVD) là tên gọi chung cho các bệnh lý liên quan đến tim và mạch máu, cụ thể bao gồm:
☛ Các bệnh lý liên quan đến mạch máu: gây hẹp và tắc mạch máu như bệnh động mạch vành, xơ vữa động mạch vành, các bệnh động mạch ngoại biên, bệnh mạch máu não,… từ đó dẫn đến nguy cơ cao gây ra nhồi máu cơ tim, nhồi máu não.
☛ Nhóm bệnh lý liên quan đến tim: ảnh hưởng trực tiếp đến cơ, van tim hoặc rối loạn nhịp tim như bệnh hở van tim, bệnh thấp tim, bệnh cơ tim,…
Có rất nhiều yếu tố nguy cơ được chứng minh là làm tăng khả năng xuất hiện và tiến triển của bệnh lý tim mạch, điển hình như: hút thuốc lá, tăng lipid máu, béo phì, ít hoạt động thể lực, người bị bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, chế độ ăn uống không lành mạnh, uống nhiều rượu bia,… Ngoài ra, những người có người thân trong gia đình mắc bệnh tim mạch cũng thuộc nhóm đối tượng có nguy cơ cao.
Nhìn chung, các bệnh lý tim mạch đều có dấu hiệu đặc trưng là cơn đau ở vùng ngực hoặc vùng tim. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh có thể có những biểu hiện có vẻ không liên quan gì đến tim mạch. Do đó mà nhiều người thường khó phát hiện, khiến cho việc điều trị trở nên chậm trễ và khó khăn hơn.
12 dấu hiệu cảnh báo bạn đang mắc bệnh tim mạch
Đau ngực
Đau ngực là một trong số những triệu chứng của bệnh tim mạch thường gặp nhất. Thuật ngữ này thường được dùng để chỉ cơn đau, tức ở vùng ngực, khiến cho người bệnh luôn có cảm giác bị một vật nặng đè lên ngực. Cơn đau có thể lan ra sau lưng, vùng cổ, vai và 2 bên cánh tay. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, cơn đau thắt ngực có thể kéo dài vài phút, vài giờ hoặc lặp lại hàng ngày.
Trong số bệnh lý tim mạch, ngoài đau ngực do viêm gây ra, các cơn đau thắt ngực còn do sự tắc nghẽn mạch vành (mạch máu đi nuôi dưỡng cơ tim) gây nên tình trạng thiếu máu cục bộ cơ tim, nặng hơn có thể gây ra nhồi máu cơ tim.
Trên thực tế, có những trường hợp biểu hiện của các cơn đau thắt ngực thường nhẹ và bất chợt nên khó nhận biết và thường bị bỏ qua. Trong khi đó, các cơn đau thắt ngực lại rất dễ chuyển biến, gây nguy hiểm cho tính mạng.
Cảm giác khó thở thường xuyên
Khó thở thường là triệu chứng điển hình của bệnh lý tim hoặc phổi. Suy tim và bệnh động mạch vành là 2 bệnh lý tim mạch thường gây khó thở và hụt hơi. Tim suy khiến ứ máu ở tiểu tuần hoàn, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động chức năng của các phế nang. Nếu hoạt động gắng sức, chất dịch ở trong mạch máu của tiểu tuần hoàn thoát ra ngoài đột ngột, tràn ra phế nang và gây khó thở.
Bệnh nhân suy tim thường bị khó thở ngay cả khi nghỉ ngơi; khó thở đột ngột, tăng lên sau khi tập thể dục hoặc khi lao động nặng; khó thở nhiều hơn khi nằm xuống, phải ngồi dậy để thở và trở nặng hơn về đêm,…
Cảm giác mệt mỏi hoặc kiệt sức
Người bị bệnh tim mạch thường có cảm giác mệt mỏi, kiệt sức nhiều lần trong ngày, thậm chí ngay cả khi mới ngủ dậy. Sở dĩ là như vậy vì tim hoạt động không hiệu quả nên không thể cung cấp đủ Oxy cho cơ thể, khiến bạn trở nên mệt mỏi và uể oải.
Ngoài ra, người bệnh còn có thể gặp phải tình trạng rối loạn giấc ngủ và luôn cảm thấy buồn ngủ vào ban ngày. Tình trạng này thường xuất phát từ nguyên nhân khó ngủ, mất ngủ hay chứng ngưng thở khi ngủ vào ban đêm. Cảm giác mệt mỏi hay buồn ngủ thường xuyên thường không đặc trưng cho các bệnh lý tim mạch và có thể gặp phải ở nhiều bệnh lý khác. Vì vậy, nếu như bạn có triệu chứng này, hãy liên hệ bác sĩ để được xét nghiệm và xác định nguyên nhân cụ thể.
Cơn đau ở vùng vai và tay trái
Xuất hiện các cơn đau ở vùng vai và tay trái khiến nhiều người lầm tưởng rằng mình mắc các bệnh về xương khớp. Tuy nhiên, bệnh lý mạch vành cũng có triệu chứng đau tương tự như vậy. Cụ thể, đau thường bắt đầu ở vùng ngực và lan ra cánh tay, lưng, cổ và 2 bên bả vai. Chình vì vậy, mà nhiều người thường chủ quan và không thăm khám tại cơ sở y tế cho đến khi các triệu chứng này thường xuyên xảy ra và trở nặng hơn, ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng của người bệnh.
Ho dai dẳng và khò khè
Trong đa số các trường hợp, tình trạng ho kéo dài thường là do bệnh lý đường hô hấp, hiếm khi xuất phát từ nguyên nhân tim mạch. Tuy nhiên, nếu bạn có tiền sử bệnh tim mạch, hãy đặc biệt chú ý đến triệu chứng này, nhất là khi cơn ho dai dẳng, thường xuyên xuất hiện vào ban đêm hay khi nằm ngủ.
Trong số bệnh lý tim mạch gây ho thì suy tim là nguyên nhân chủ yếu. Suy tim làm giảm cung lượng tim, tức là làm giảm lượng máu đi nuôi cơ thể, khiến cho máu bị ứ lại ở phổi. Lượng dịch và máu trong lòng mạch thoát ra và tràn vào phế nang, khiến cho người bệnh ho thành cơn và kéo dài, ho tăng lên khi bệnh nhân nằm xuống.
Thường xuyên cảm thấy lo lắng, hay bị ngất xỉu đột ngột
Lo lắng, hồi hộp là những cảm xúc bình thường của con người, nhất là khi gặp phải tình huống gay go, kịch tính. Tuy nhiên, nếu như cảm giác này thường xuyên xuất hiện, ngay cả khi nghỉ ngơi thư giãn thì bạn nên lưu ý và thận trọng hơn vì rất có thể đây là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý tim mạch.
Bên cạnh đó, khi đang trong trạng thái bình thường mà người bệnh ngất xỉu đột ngột cũng rất đáng lo ngại. Nguyên nhân của hiện tượng này là do lượng máu lên não không đủ, chỉ bằng 50% so với bình thường. Do tim hoạt động không hiệu quả dẫn đến không thể bơm đủ máu giàu Oxy lên não, khiến người bệnh hay bị hoa mắt, chóng mặt và nặng hơn là ngất xỉu đột ngột. Tuy nhiên, triệu chứng này lại dễ bị nhầm lẫn với vấn đề khác của hệ thần kinh. Sau khi ngất xỉu, người bệnh thường tỉnh lại nhanh, hạ huyết áp, vã mồ hôi, mạch nhỏ và yếu, loạn nhịp tim.
Nhịp tim nhanh, mạch không đều
Khi lo lắng hoặc vui mừng quá mức, tim có thể đập nhanh hơn bình thường. Tuy nhiên, nếu như tim vẫn đập nhanh trong vài giờ tiếp theo hoặc lặp lại nhiều lần trong ngày thì rất có thể bạn đã bị rối loạn nhịp tim. Nguyên nhân chính của hiện tượng này là do tim phải đập nhanh hơn để bù lại việc suy giảm chức năng bơm máu của tâm thất trái. Người bệnh có thể cảm giác rõ được nhịp tim đập nhanh như đánh trống ở lồng ngực.
Ngoài ra, nhịp tim nhanh cũng có thể là hệ quả của việc uống quá nhiều Cafein hoặc do ngủ không đủ giấc. Tuy nhiên, đôi khi đó lại là biểu hiện của bệnh lý tim mạch, điển hình là bệnh rung nhĩ. Do đó, hãy đi khám bác sĩ ngay nếu như đang gặp phải tình trạng này.
Vã mồ hôi
Đổ mồ hôi là hiện tượng sinh lý bình thường, có tác dụng điều hòa thân nhiệt cho cơ thể, nhất là sau khi vận động thể chất hay lao động nặng. Tuy nhiên, nếu như vã mồ hôi thường xuyên mà không rõ nguyên nhân, đặc biệt kèm theo triệu chứng khác như chóng mặt, buồn nôn, khó thở thì đây có thể là dấu hiệu cảnh báo trước bệnh lý tim mạch.
Người bị bệnh tim mạch thường vã mồ hôi là do việc bơm máu qua các động mạch bị tắc nghẽn, khiến cho tim phải dành nhiều năng lượng hơn để tống máu đi. Vì vậy, cơ thể sẽ đổ mồ hôi nhiều hơn để giảm nhiệt độ cơ thể trong quá trình gắng sức, khiến cho người bệnh bị vã mồ hôi lạnh.
Phù ở cẳng chân và bàn chân
Tình trạng sưng phù ở chi dưới là dấu hiệu điển hình cho thấy hoạt động bơm máu của tim không hiệu quả, đặc biệt là trong bệnh suy tim. Khi bị suy tim, cơ tim mất đi khả năng co bóp để tống máu đi các cơ quan khác và khả năng kéo máu về tim cũng giảm theo. Lúc này, máu sẽ bị ứ lại ở hệ tĩnh mạch ngoại biên, khiến cho dịch thoát ra các mô xung quanh và gây phù, nhất là ở 2 chi dưới.
Ngoài ra, lượng máu đến thận cũng giảm nên quá trình lọc để đào thải nước tiểu cũng giảm theo, gây ứ nước và làm phù nặng thêm. Phù thường xuất hiện nhiều ở các chi dưới như bàn chân, mắt cá chân, cẳng chân nhưng đôi khi cũng có ở những cơ quan khác như mặt bị sưng, mí mắt bị trĩu nặng,… Ngoài nguyên nhân là bệnh suy tim, phù cũng có thể là do bệnh lý thận, suy gan, suy giãn tĩnh mạch chân, ăn nhiều muối, giảm thể tích tuần hoàn hoặc là do tác dụng phụ của một số loại thuốc.
Đau ở vùng thượng vị
Trên thực tế, phần lớn các trường hợp đau ở vùng thượng vị (đau dạ dày) không liên quan đến tim mạch. Tình trạng này phụ thuộc chủ yếu vào loại thực phẩm mà bạn đã ăn. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, người bị bệnh tim mạch có thể gặp phải triệu chứng khó chịu ở vùng thượng vị như đau bụng, buồn nôn, nôn mửa,… Vì vậy, nếu như gặp phải những dấu hiệu này kết hợp với triệu chứng khác của bệnh tim, hãy liên hệ với trung tâm y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Chán ăn
Chán ăn có thể là triệu chứng của rất nhiều bệnh lý. Nhưng bạn cũng nên lưu ý, đây cũng là dấu hiệu nhận biết của bệnh suy tim sung huyết. Khi bị bệnh, người bệnh luôn có cảm giác no, đó là do dịch ứ lại trong gan và hệ thống tiêu hóa, khiến cho bạn bị đầy bụng và không muốn ăn. Nếu tình trạng này kéo dài, người bệnh có thể bị mệt mỏi, suy dinh dưỡng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và thể chất.
Tiểu nhiều vào ban đêm
Suy tim gây tích nước ở nhiều cơ quan trong cơ thể, trong đó có thận. Điều này là nguyên nhân chính làm cho bạn đi tiểu nhiều vào ban đêm. Để hạn chế tình trạng này, người bệnh cần giảm lượng nước cung cấp cho cơ thể vào mỗi buổi tối.
Cần làm gì khi có dấu hiệu của bệnh tim mạch?
Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào như trên, người bệnh nên theo dõi cẩn thận sự thay đổi sức khỏe của cơ thể. Nếu những triệu chứng xuất hiện nhiều và tiến triển xấu đi, bạn nên thăm khám tại các cơ sở y tế gần nhất. Lúc này, người bệnh sẽ được thăm khám, chẩn đoán sơ bộ và thực hiện các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán chính xác bệnh lý đang mắc phải. Các xét nghiệm cận lâm sàng để chẩn đoán bệnh lý tim mạch bao gồm:
- Điện tâm đồ (ECG): nhằm ghi lại hoạt động điện của tim, tìm ra nguyên nhân của triệu chứng đau ngực, đánh trống ngực.
- Siêu âm tim: nhằm kiểm tra cấu trúc và hoạt động của tim để có thể phát hiện sự bất thường trong cơ tim hoặc van tim.
- Xét nghiệm Troponin T để chẩn đoán nhồi máu cơ tim.
- Xét nghiệm máu để kiểm tra 4 chỉ số Triglycerid, Cholesterol toàn phần, LDL – Cholesterol, HDL – Cholesterol.
Bệnh lý tim mạch thường tiến triển nhanh và gây nguy hiểm trực tiếp đến sức khỏe người bệnh. Vì vậy, nếu như những triệu chứng của bệnh không được phát hiện sớm, bệnh có thể ảnh hưởng đến tính mạng và nguy cơ để lại nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.
Cách phòng ngừa bệnh tim mạch
Theo nghiên cứu, các nguyên nhân gây bệnh tim mạch hiện nay hoàn toàn có thể phòng tránh được, nếu như bạn duy trì một lối sống khoa học và lành mạnh. Cụ thể, để dự phòng bệnh tim mạch, bạn cần thực hiện theo một số nguyên tắc sau:
☛ Không hút thuốc lá: các chất độc hại trong thuốc lá là nguyên nhân làm tổn thương mạch máu và gây xơ vữa động mạch. Nicotin trong khói thuốc lá làm cho nhịp tim nhanh, huyết áp cao và tích tụ mỡ lại thành cục gây tắc nghẽn. Do đó, không hút thuốc lá chính là biện pháp hiệu quả để phòng ngừa bệnh lý tim mạch và các bệnh đường hô hấp khác.
☛ Tập luyện thể dục điều độ: thường xuyên tập luyện các bài tập thể lực hợp lý có thể giúp huyết áp được điều hòa và tim co bóp tốt hơn. Do đó, mỗi người hãy nên lựa chọn cho mình một bài tập thể dục phù hợp với sức khỏe như đi bộ, bơi, tập Yoga,…. và duy trì tập luyện đều đặn hàng ngày (ít nhất 5 ngày/tuần).
☛ Duy trì chế độ dinh dưỡng khoa học: hạn chế muối, bơ, sữa động vật, giảm đồ ăn chứa nhiều chất béo, các loại đồ ăn nhanh, giảm lượng tinh bột trong các bữa ăn hàng ngày. Bên cạnh đó, bạn cũng nên bổ sung vào thực đơn hàng ngày các loại rau xanh, hoa quả và các loại hạt tốt cho tim mạch.
☛ Giữ mức cân nặng hợp lý: do béo phì là một trong số yếu tố nguy cơ quan trọng của bệnh tim mạch. Vì vậy, mỗi người nên cố gắng duy trì một mức cân nặng hợp lý bằng cách tập luyện thể lực thường xuyên và thực hiện một chế độ ăn hợp lý, khoa học.
☛ Giảm stress, áp lực: tình trạng căng thẳng là điều kiện bất lợi cho người mắc bệnh huyết áp và chính tình trạng này là yếu tố nguy cơ gây nên cơn nhồi máu cơ tim. Chính vì vậy, hãy luôn giữ cho cơ thể một trạng thái tốt nhất có thể bằng cách sống lạc quan và yêu đời hơn.
☛ Thường xuyên khám sức khỏe định kỳ (6 tháng/lần) có thể giúp bạn phát hiện sớm các triệu chứng của bệnh, từ đó mà việc điều trị cũng trở nên dễ dàng hơn và giảm được chi phí cho người bệnh.
Tìm hiểu thêm về dấu hiệu cảnh báo bệnh tim mạch qua video sau đây:
Các dấu hiệu của bệnh tim mạch thường do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra và ở nhiều mức độ khác nhau. Nếu như bạn gặp phải các triệu chứng đã được đề cập như trên, hãy đến khám tại cơ sở y tế để được chẩn đoán và can thiệp kịp thời.
Tài liệu tham khảo:
- https://medlineplus.gov/ency/patientinstructions/000775.htm
- https://hellobacsi.com/benh-tim-mach/benh-tim/dau-hieu-benh-tim/
- https://suckhoedoisong.vn/9-dau-hieu-nghi-mac-benh-tim-169189486.htm
- https://suckhoedoisong.vn/10-dau-hieu-canh-bao-benh-tim-169154447.htm
- https://suckhoedoisong.vn/cac-dau-hieu-canh-bao-benh-tim-mach-169173535.htm