Con bạn có bị viêm phổi?

Hỏi: Con trai tôi hơn 2 tuổi, lúc 8 tháng tuổi cháu đã phải nằm viện vì viêm phổi. Từ đó đến nay cứ 1-2 tháng cháu thường bị ho, khó thở nên tôi cho cháu dùng kháng sinh. Có phải cháu bị viêm phổi hay bị bệnh gì khác? Dùng kháng sinh liên tục có ảnh hưởng sức khỏe không?

Lê Thị Thỏa (Hà Nam)

Trả lời:

Trẻ sơ sinh rất dễ bị viêm phổi. Bệnh thường nặng, dễ gây tử vong, nhất là với trẻ nhẹ cân. Triệu chứng thường sơ sài nên khi chẩn đoán được, bệnh đã nặng. Vì vậy, cần cho trẻ đi khám ngay khi có biểu hiện ho, bỏ bú, quấy khóc…

Trẻ có thể bị bệnh từ khi còn trong bụng mẹ. Các triệu chứng xuất hiện rất sớm, chỉ vài giờ sau khi sinh; thường liên quan đến nhiều bộ phận trong cơ thể như gan lách to, nổi mẩn, có những chấm xuất huyết… Trong khi đó, các triệu chứng viêm phổi thường ít nên bệnh dễ bị bỏ qua.

Trẻ em là đối tượng dễ bị viêm phổi nhất

– Nếu viêm phổi: biểu hiện thường thấy là có sốt, ho có đờm, khó thở, thở nhanh. Nếu trẻ bị viêm phổi hay tái diễn thường xuyên thường sẽ có thêm một bệnh khác kèm theo như còi xương, suy dinh dưỡng, tim bẩm sinh thì ngoài việc dùng kháng sinh để chữa viêm phổi còn phải dùng thuốc chữa bệnh kèm theo.

– Nếu hen phế quản: Trẻ thường ho, khó thở khi thay đổi thời tiết, hít phải khói bụi, sau khi ăn thức ăn dễ gây dị ứng như cá, tôm, cua. Điều đặc biệt ở trẻ hen là không có sốt (trừ khi có kèm bội nhiễm sau đó) các cơn khó thở thường diễn ra về đêm và gần sáng. Nghe phổi có tiếng cò cử khò khè. Điều trị bằng các thuốc giãn phế quản dạng khí dung hay xịt họng thì cơn khó thở đỡ đi nhanh chóng. Muốn chữa dứt điểm phải dùng thuốc kiểm soát hen 6-9 tháng, hoặc dài hơn do bác sĩ chỉ định.

– Nếu là lao sơ nhiễm: ngoài ho, khó thở tái diễn trẻ thường sốt nhẹ về chiều, thể tạng gầy, chán ăn, có thể nổi hạch ở cổ. Điều trị bằng thuốc chống lao.

Nói chung, trước tiên bạn phải xác định xem những biểu hiện bệnh của cháu trong từng đợt là viêm phổi, hen, lao sơ nhiễm hay dị vật đường thở… để cung cấp thông tin về biểu hiện bệnh cho bác sĩ. Tuỳ biểu hiện của bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc khác nhau, chỉ dùng kháng sinh khi có bội nhiễm vi khuẩn. Tránh lạm dụng kháng sinh vừa nhờn thuốc vừa không cần thiết vì viêm đường hô hấp có thể do vi rút thì không cần dùng kháng sinh hoặc hen cũng không cần dùng kháng sinh.

Về điều trị, nếu trẻ bị viêm phổi mà có hiện tượng không sốt, không ho hoặc chỉ có ho, vẫn bú mẹ, thở đều, không thấy co rút lồng ngực, bụng di động theo nhịp thở, không tím tái… thì có thể theo dõi và chăm sóc tại nhà. Cho trẻ bú mẹ thường xuyên, làm thông thoáng mũi bằng cách hút, nhỏ mũi thuốc kháng sinh, cho uống thuốc ho; không cần dùng thuốc kháng sinh.

Nếu trẻ bỏ bú, thở nhanh, nông trên 60 lần/phút hoặc thở chậm dưới 40 lần/phút, có cơn ngừng thở, tím tái quanh môi và các đầu chi, trẻ vật vã hoặc ly bì là bệnh đã nặng, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay để được dùng thuốc kháng sinh thích hợp, dinh dưỡng bằng ống thông dạ dày và hồi sức cấp cứu kịp thời khi cần.

Bác sĩ Vũ Hồng Ngọc