Những điều bạn cần biết về viêm đa xoang

Viêm đa xoang là một bệnh lý liên quan đến đường hô hấp có thể gặp ở bất kỳ đối tượng nào. Bệnh gây cảm giác đau nhức, khó chịu, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cũng như cuộc sống hàng ngày của người bệnh. Để tìm hiểu thêm thông tin về nguyên nhân, triệu chứng cũng như cách điều trị viêm đa xoang hiệu quả, bạn hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây.

Viêm đa xoang là gì?

Xoang là những hốc xương rỗng ở đầu và mặt, chứa đầy không khí, được bao phủ bởi niêm mạc và thông với khoang mũi, bao gồm xoang trán, xoang hàm, xoang sàng trước, xoang sàng sau,… Bình thường, những lỗ xoang này luôn thông thoáng để lưu thông dịch tiết và không khí.

Nhiễm trùng xoang (hay viêm xoang) là tình trạng xoang bị viêm nhiễm, niêm mạc xoang bị sưng, phù nề và lỗ thông xoang bị tắc nghẽn. Bất cứ xoang nào trên cơ thể cũng đều có thể bị nhiễm trùng và viêm. Nếu tình trạng viêm xảy ra đồng thời ở nhiều xoang cùng một lúc thì được gọi là viêm đa xoang.

Viêm đa xoang khiến các xoang tích tụ nhiều dịch nhầy, cùng với việc thoát nước và dịch nhầy ra ngoài bị cản trở khiến hô hấp trở nên khó khăn. Bệnh thường gặp ở người lớn do các xoang ở trẻ dưới 12 tuổi chưa phát triển toàn diện. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt, bệnh cũng có thể xuất hiện ở trẻ em và trẻ sơ sinh.

Viêm đa xoang có thể ở dạng cấp tính hoặc mạn tính. Viêm cấp tính thường diễn ra trong khoảng 10 ngày và viêm mạn tính kéo dài ít nhất 12 tuần. Nếu không được điều trị đúng cách, viêm đa xoang cấp tính có thể trở thành mạn tính và kéo theo nhiều biến chứng nguy hiểm tới sức khỏe người bệnh.

☛ Tham khảo đầy đủ tại: Bệnh viêm đa xoang mãn tính

Viêm đa xoang là do đâu?

Việc xác định được nguyên nhân gây viêm đa xoang vô cùng cần thiết để bạn có các biện pháp phòng ngừa bệnh và là căn cứ để bác sĩ có phương hướng điều trị bệnh hiệu quả.

Có khá nhiều lý do dẫn tới viêm đa xoang, trong đó một số nguyên nhân chính được chỉ ra dưới đây:

• Một số bệnh đường hô hấp: Viêm họng, viêm amidan, viêm mũi dị ứng,… Các bệnh này có thể dẫn đến tăng sinh vi khuẩn, virus tại mũi, họng, khiến viêm nhiễm lan rộng sang các hốc xoang và hình thành bệnh.
• Dị ứng: Cơ địa người bệnh có phản ứng dị ứng với những chất kích thích như phấn hoa, lông động vật, thức ăn hoặc thời tiết thay đổi khiến niêm mạc mũi họng sưng lên. Tình trạng này có thể gây ra viêm tắc xoang cũng như hình thành viêm nhiễm.
• Giải phẫu cấu trúc xương mũi bất thường: Yếu tố bẩm sinh do cấu trúc xương mũi có vách ngăn dày, lệch, vẹo, xuất hiện polyp mũi,… khiến chất nhầy mũi khó thoát ra ngoài cũng làm tăng nguy cơ viêm đa xoang.
• Yếu tố môi trường: Tác nhân từ môi trường sống và làm việc như ô nhiễm không khí, khói bụi, khí thải hóa chất,…
• Áp xe răng: Đây là tình trạng tích tụ mủ ở nướu hoặc chân răng. Tình trạng này nếu không được điều trị triệt để, vi khuẩn có thể di chuyển đến các xoang, gây nhiễm trùng xoang và viêm đa xoang.
• Hút thuốc: Khói thuốc lá chứa nhiều hóa chất độc hại gây kích ứng đường hô hấp, làm tăng lượng chất nhầy tiết ra từ đó làm tăng nguy cơ viêm đa xoang.
• Tình trạng sức khỏe: Người suy nhược cơ thể, hệ miễn dịch suy giảm sẽ khiến các tác nhân gây bệnh tấn công mạnh mẽ hơn, làm tăng khả năng mắc viêm đa xoang cao hơn rất nhiều so với người có sức đề kháng tốt.

Dấu hiệu nhận biết viêm đa xoang

Viêm đa xoang cũng có các biểu hiện tương tự như viêm xoang. Tuy nhiên, lúc này tất cả các xoang đều bị ảnh hưởng nên các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn:

• Chảy nhiều dịch: Dịch ở các xoang bị tích tụ dẫn tới tình trạng dịch chảy rất nhiều. Dịch từ mũi chảy xuống cổ họng có kèm mủ khiến người bệnh cảm thấy khó chịu, ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày.
• Hắt hơi: Khi bị viêm đa xoang, hầu hết người bệnh sẽ hắt hơi do niêm mạc mũi và họng bị kích ứng, đó cũng là phản ứng nhằm tống những bụi bẩn, tác nhân gây bệnh có hại và dịch mủ ra ngoài.
• Đau đầu, cảm giác nặng quanh mắt, mũi: Khi dịch tích tụ nhiều sẽ làm tăng áp lực lên xoang và tác động đến nhiều khu vực xung quanh. Người bệnh không chỉ bị đau nhức tại vùng xoang bị viêm mà còn đau lan sang những vùng khác gây đau mắt, đau vùng thái dương. Đau có thể tăng lên theo thời gian và mức độ bệnh khiến người bệnh vô cùng khó chịu, ảnh hưởng rất lớn tới sức khỏe thậm chí là cả giấc ngủ.
• Ho, đau họng: Dịch tiết chảy xuống họng gây kích thích dẫn đến ngứa, viêm, đau họng. Vi khuẩn hoặc virus từ xoang bị viêm có thể phát triển và gây bệnh ở niêm mạc họng khiến đau họng kéo dài và nghiêm trọng hơn.
• Đau răng hoặc đau hàm, hơi thở có mùi hôi: Người bệnh có thể gặp vấn đề về khứu giác hoặc vị giác.
• Áp lực trong tai: Viêm đa xoang xảy ra ở xoang gần tai, dịch mủ tích tụ sẽ làm tăng áp lực lên tai gây cảm giác đau nhức khó chịu.

Các biến chứng của bệnh viêm đa xoang

Viêm đa xoang không phải là bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, nếu bệnh không được điều trị kịp thời, đúng cách vẫn có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng lớn đến sức khỏe của người bệnh. Dưới đây là một số hậu quả có thể xảy ra do viêm đa xoang mà bạn cần đặc biệt lưu ý:

• Biến chứng tại mắt: Bệnh gây ra viêm sưng tại ổ mắt, áp xe mí mắt, giảm thị lực mắt tạm thời, thậm chí giảm thị lực vĩnh viễn dẫn tới mù lòa.
• Biến chứng trên tai: Viêm tai giữa, mất thính giác, điếc.
• Biến chứng tại họng: Viêm đa xoang có thể dẫn đến một số bệnh tại họng như viêm họng hạt, viêm phế quản, viêm amidan, viêm thanh quản, khàn tiếng hay mất tiếng,…
• Biến chứng tại hệ thần kinh: Viêm đa xoang có thể lây lan qua não thông qua máu hoặc xương và ảnh hưởng trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương, gây viêm màng não, viêm tủy xương sọ,… và có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.
• Hình thành polyp mũi: Đôi khi viêm đa xoang có thể dẫn đến việc hình thành khối u, gây mất khứu giác, đặc biệt là ở những người viêm đa xoang mạn tính.

Chẩn đoán bệnh viêm đa xoang như thế nào?

Trong trường hợp nghi ngờ bạn bị viêm đa xoang, bác sĩ có thể tiến hành khám kiểm tra bên trong mũi và yêu cầu bạn làm thêm các xét nghiệm chuyên môn để chẩn đoán xác định bệnh.

Các xét nghiệm chẩn đoán viêm đa xoang có thể bao gồm:

• Nội soi mũi: Bác sĩ đưa một ống mỏng dẻo có gắn camera được gọi là ống nội soi vào mũi để quan sát các xoang.
• Chụp CT hoặc MRI: Hình ảnh xét nghiệm giúp bác sĩ xác định tình trạng viêm hoặc các bất thường về cấu trúc bên trong xoang.
• Nuôi cấy mô mũi: Phương pháp này giúp bác sĩ xác định nguyên nhân gây viêm đa xoang như vi khuẩn hoặc virus.
• Kiểm tra dị ứng: Nếu nghi ngờ viêm đa xoang dị ứng, bác sĩ có thể chỉ định bạn làm test kiểm tra dị ứng.

Các biện pháp điều trị viêm đa xoang

Điều trị viêm đa xoang phụ thuộc phần lớn vào nguyên nhân và mức độ của bệnh. Dưới đây là một số phương pháp điều trị viêm đa xoang thường được sử dụng mà bạn có thể tham khảo.

Điều trị bằng thuốc

Khi bạn bị viêm đa xoang, bác sĩ có thể chỉ định cho bạn một số loại thuốc điều trị như:

• Thuốc kháng sinh: Được chỉ định đối với viêm đa xoang do nhiễm khuẩn và phải sử dụng theo đơn của bác sĩ.
• Thuốc giảm đau NSAID ( Aspirin, Naproxen, Ibuprofen,…) giúp giảm nhanh cơn đau ở vùng xoang bị viêm.
• Thuốc kháng histamin: Sử dụng trong trường hợp nguyên nhân gây viêm đa xoang do dị ứng, giúp làm giảm các triệu chứng dị ứng.
• Thuốc Corticoid (Triamcinolone,… ) dùng trong trường hợp viêm, dị ứng nặng dưới dạng thuốc uống hoặc dạng xịt mũi.
• Thuốc xịt làm thông mũi (Phenylephrine, Naphazoline,…) giúp giảm tình trạng ngạt mũi, khó thở cho người bệnh.

Liệu pháp miễn dịch

Với trường hợp viêm đa xoang do dị ứng, liệu pháp điều trị miễn dịch sẽ giúp cải thiện tình trạng bệnh. Người bệnh cần được test xác định nguyên nhân gây dị ứng và tránh xa dị nguyên đó để ngăn ngừa bệnh tái phát.

Can thiệp ngoại khoa

Đối với một số trường hợp viêm đa xoang nghiêm trọng gây tắc nghẽn xoang, có khả năng bác sĩ sẽ chỉ định bạn thực hiện phẫu thuật xoang. Mục đích của phẫu thuật là nhằm loại bỏ dịch trong khoang để lỗ xoang thông thoáng hơn cũng như chỉnh sửa các bất thường cấu trúc trong xoang mũi như lệch vách ngăn mũi hoặc hẹp mũi.

Biện pháp khắc phục tại nhà

Bên cạnh việc duy trì sử dụng thuốc theo chỉ định, bạn có thể kết hợp với một số biện pháp giúp giảm triệu chứng của viêm đa xoang tại nhà đơn giản, dễ thực hiện như:

☛ Vệ sinh mũi, họng bằng nước muối sinh lý

Sử dụng nước muối sinh lý để hỗ trợ điều trị viêm xoang là phương pháp dễ thực hiện nhưng đem lại hiệu quả cao mà bạn có thể áp dụng. Nước muối sinh lý có tác dụng giảm nhanh các triệu chứng như nghẹt mũi, sổ mũi, hắt hơi, đồng thời làm giảm tình trạng viêm nhiễm, hỗ trợ niêm mạc mũi xoang phục hồi giúp bạn nhanh khỏi bệnh.

Cách vệ sinh mũi, họng tại nhà:

• Đổ nước muối sinh lý vào xilanh hoặc bình rửa mũi chuyên dụng.
• Từ từ xịt nước muối vào từng lỗ mũi để nước muối đi sâu vào làm sạch khoang mũi và hốc xoang.
• Khi xịt, để tránh bị sặc nước muối, bạn nên há miệng và nghiêng đầu 45 độ.

☛ Xông hơi mũi bằng tinh dầu

Không chỉ riêng người bị viêm đa xoang, người mắc các bệnh khác về đường hô hấp cũng có thể xông tinh dầu thường xuyên để làm dịu các triệu chứng. Xông hơi mũi bằng tinh dầu giúp khoang mũi và đường thở ẩm và ấm hơn, làm dịu các mô tại xoang, giúp thông mũi, sát khuẩn, chống viêm, giảm đau và đặc biệt là thư giãn tinh thần hiệu quả.

Cách xông hơi mũi với tinh dầu:

• Chuẩn bị một bát nước sôi, nhỏ vào đó vài giọt tinh dầu.
• Đặt bát ở dưới mũi, không đặt quá sát mũi để tránh bị bỏng hơi nước.
• Hít sâu và thở ra từ từ và đều đặn khoảng 20 – 25 phút rồi ngừng.
• Mỗi ngày nên xông như vậy 2 – 3 lần để thấy triệu chứng của viêm xoang được cải thiện rõ rệt.

☛ Chườm nóng 

Phương pháp này rất đơn giản nhưng sẽ giúp vùng mũi của bạn giảm sưng, đau, chống phù nề và các xoang được thông thoáng hơn.

Cách thực hiện như sau:

• Sử dụng một chiếc khăn sạch, mỏng và mềm.
• Nhúng khăn vào chậu nước ấm rồi vắt sạch.
• Đặt khăn lên vùng mũi xoang và thả lỏng, thư giãn đến khi khăn chuyển sang lạnh.
• Xì mũi nhẹ nhàng để làm sạch khoang mũi.

☛ Uống nhiều nước

Bổ sung nước lọc hoặc nước trái cây thường xuyên sẽ làm chất nhầy trong mũi và họng loãng ra, giúp đẩy các chất nhầy ra ngoài dễ dàng hơn. Bạn cũng cần lưu ý tránh các loại đồ uống có chất kích thích như rượu, cà phê,… sẽ làm triệu chứng bệnh nặng hơn.

☛ Nghỉ ngơi nhiều

Khi bạn bị viêm đa xoang, việc nghỉ ngơi nhiều hơn là điều quan trọng bạn cần làm. Điều này sẽ giúp cơ thể bạn chống lại nhiễm trùng để bạn có thể khỏe lại nhanh hơn.

☛ Ngủ với đầu nâng lên

Khi nằm nghỉ hay ngủ, bạn nên đặt thêm một chiếc gối để kê cao đầu khi nằm. Như vậy sẽ giúp xoang lưu thông dễ dàng và giảm được tình trạng tắc nghẽn.

Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?

Trường hợp mắc viêm đa xoang nhẹ, bạn có thể tự điều trị tại nhà bằng các phương pháp đã nêu ở phần trên. Tuy vậy, khi bệnh ở mức độ nặng, bạn phải đến gặp bác sĩ để chẩn đoán tình trạng bệnh, nguyên nhân cũng như có phương pháp điều trị cụ thể. Bạn cần đến cơ sở y tế nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:

• Bạn đã áp dụng các phương pháp chữa trị tại nhà và sử dụng thuốc điều trị không kê đơn trong 10 ngày nhưng bệnh không có dấu hiệu thuyên giảm mà ngày càng nghiêm trọng.
• Sốt cao, người mệt mỏi, đau nhức dữ dội, chảy dịch nhầy có mủ là dấu hiệu nhiễm trùng do vi khuẩn. Lúc này, bạn cần đến gặp bác sĩ để được chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh thích hợp.

Cách phòng ngừa viêm đa xoang hiệu quả

Bên cạnh việc điều trị bệnh viêm đa xoang, người bệnh cũng cần lưu ý một số cách phòng ngừa bệnh để bảo vệ sức khỏe của bản thân mình và những người xung quanh cũng như ngăn ngừa bệnh tái phát. Một số biện pháp bạn có thể áp dụng như:

• Giữ ấm đường thở, tránh hít luồng không khí lạnh khô (đặc biệt là không khí của điều hòa). Bạn có thể sử dụng máy tạo độ ẩm đặt trong phòng để cải thiện độ ẩm không khí.
• Giữ môi trường sống luôn sạch sẽ, khô ráo, thoáng mát để tránh tạo ra môi trường thuận lợi cho nấm mốc và vi khuẩn phát triển.
• Tránh xa khu vực ô nhiễm, có nhiều khói bụi hoặc chất thải độc hại,…và chú ý đeo khẩu trang mỗi khi ra đường.
• Chú ý giữ ấm cơ thể khi thời tiết trở lạnh, lúc giao mùa hay công việc thường xuyên phải thức khuya, dậy sớm để tránh bị cảm.
• Đối với viêm đa xoang do dị ứng, bạn nên tránh các tác nhân dị ứng có thể dẫn tới bệnh.
• Xây dựng chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý, bổ sung nguồn dinh dưỡng đầy đủ đặc biệt là vitamin và khoáng chất để tăng cường hệ miễn dịch.
• Thường xuyên vận động nhẹ nhàng hàng ngày để nâng cao sức khỏe.
• Không hút thuốc lá cũng như tránh hít phải khói thuốc lá.
• Điều trị một số bệnh có nguy cơ dẫn đến viêm đa xoang như: viêm họng, viêm đường hô hấp, trào ngược dạ dày,…

Trên đây là những thông tin về bệnh viêm đa xoang mà bạn có thể tham khảo. Hầu hết viêm đa xoang có thể hồi phục gần như hoàn toàn nếu được điều trị phù hợp. Do vậy, khi có bất cứ dấu hiệu bệnh nào, đừng chủ quan mà hãy đến gặp bác sĩ để được điều trị kịp thời. Hy vọng bài viết trên có thể giúp bạn tìm ra hướng giải quyết an toàn nhất cho tình trạng sức khỏe của bản thân và người thân trong gia đình.

Tài liệu tham khảo:

• https://www.healthline.com/health/pansinusitis#complications
• https://www.medicalnewstoday.com/articles/321843
• https://www.webmd.com/allergies/sinusitis