Phòng ngừa bệnh hen cho người cao tuổi

Giữ ấm cơ thể khi trời lạnh. Thời tiết thay đổi hoặc trời đột nhiên trở lạnh là điều kiện thuận lợi cho cơn hen tái phát. Vậy nên trước khi ra đường, người cao tuổi nên được mặc ấm, tắm nước nóng và tránh tắm trong thời gian dài. Trước khi tắm hãy chuẩn bị đầy đủ quần áo, khăn, bít tất sạch, và nên có khăn khô dùng để lau người khi tắm. Nếu như người cao tuổi không tự chuẩn bị được thì người nhà hoặc người giúp việc nên hỗ trợ giúp.

Không nên ra ngoài trời sớm vào mùa lạnh. Một số cụ có thói quen tập thể dục buổi sáng sớm hoặc đi bộ. Thế nhưng vào những ngày thời tiết quá lạnh, các cụ nên tập thể dục ngay tại nhà, có thể áp dụng một số bài tập vận động cơ thể vừa thoải mái vừa tránh bị lạnh là nguy cơ cho các cơn hen khởi phát.  Cần mặc ấm từ đầu tới chân (bao gồm cả  mũ, áo, quần, tất và khăn quàng cổ, găng tay…).

Trong phòng ngủ của người cao tuổi cần đảm bảo là kín gió, tránh bị gió lùa. Nếu có thói quen hút thuốc lá, thuốc lào thì nên hạn chế và tiến tới bỏ hẳn trước hết vì sức khỏe của bản thân và sau đó là lợi ích của thành viên khác trong gia đình đặc biệt là con trẻ.

Còn nữa, người cao tuổi không nên nuôi một số con vật trong nhà mà nghi ngờ là do chúng mà bệnh hen khởi phát. Nếu có nuôi thì các cụ nên dành cho chúng một không gian riêng cách xa một chút so  với nơi ở của các cụ. Ngoài ra, chăn, đệm, vỏ gối nơi ngủ của các cụ cũng nên được vệ sinh hàng tuần tránh nấm mốc phát triển. Nếu có điều kiện nên hút ẩm hàng tuần trong các phòng, nhất là phòng ngủ để hạn chế môi trường thuận lợi cho vi sinh vật phát triển đặc biệt là các loại nấm mốc. Gián có thể là tác nhân gây bệnh hen hoặc có khả năng làm tác nhân gieo rắc một số bệnh truyền nhiễm, có thể diệt gián bằng các hình thức dân gian, hoặc hóa chất để giảm thiểu nguy cơ gây bệnh.

Ngoài các vấn đề đã nêu ở trên, để phòng ngừa bệnh hen, người cao tuổi cũng cần tập thể dục, vận động thân thể, ăn uống điều độ để nâng cao sức khoẻ chống chọi với mọi loại bệnh tật. Cần đi thăm khám sức khỏe định kỳ và luôn có đủ các loại thuốc điều trị và phòng hen mà bác sĩ khám bệnh kê đơn, hướng dẫn sử dụng. Điều trị hen có hiệu quả trước hết phải biết phòng hen thật tốt.

Omron-yte.com.vn (Tổng hợp)

Khi chăm sóc trẻ mắc hen phế quản tại nhà cần phải biết cách nhận biết và xử trí khi trẻ lên cơn, tránh nguyên nhân làm khởi phát cơn hen, biết cách tự phòng ngừa bằng thuốc và tái khám theo đúng hẹn của bác sĩ.

Những dấu hiệu trẻ sắp lên cơn hen

Khi thấy trẻ có những biểu hiện lạ như dưới đây có thể là dấu hiệu một cơn hen sắp được khởi phát:

• Sắc mặt của trẻ tỏ vẻ hoảng sợ và tư thế cho thấy trẻ không thể dịu xuống
• Trẻ cảm thấy bồn chồn khó ngủ
• Trẻ bị ho, đặc biệt vào ban đêm
• Trẻ bị ra mồ hôi, da tái, thở nhanh và lỗ mũi phập phồng
• Quan sát thấy trẻ thở nặng nhọc với môi mím chặt
• Trẻ bị ói mửa và mệt mỏi
• Xuất hiện khoảng hõm giữa các xương sườn hoặc trong cổ.

Cần xử lý thế nào khi trẻ lên cơn hen

• Khi trẻ lên cơn hen cấp: Đưa trẻ ra không gian thoáng khí nơi có không khí trong lành.
• Khi trẻ lên cơn hen nhẹ: Sử dụng các thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh như: ventolin, atrovent, bricanyl… Các loại thuốc này có thể dùng trong máy xông khí dung, bình xịt định liều, thuốc dạng viên hoặc siro. Khi dùng phải có chỉ định của bác sỹ và liều lượng thuốc phụ thuộc theo lứa tuổi và cân nặng của trẻ.
• Khi trẻ lên cơn hen nặng: Sử dụng thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh ventolin khí dung hoặc xịt theo chỉ dẫn của bác sĩ, 3 lần, mỗi lần cách nhau 30 phút, ngoài ra cho trẻ uống thêm corticosteroid với liều 2mg/kg/ngày, sau ăn no, nếu tình trạng không cải thiện, cha mẹ phải cho trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa ngay.
• Nếu trẻ có kèm theo sốt, cơn hen kéo dài trên 3 ngày, có thể trẻ bị viêm bội nhiễm do vi khuẩn. Trong những trường hợp hen bội nhiễm phải cho trẻ uống kết hợp thêm kháng sinh.

Mọi lưu ý sử dụng thuốc khi trẻ lên cơn hen cần tham khảo ý kiến bác sỹ, không tùy ý mua thuốc về sử dụng gây nguy hiểm cho trẻ.

Có thể phòng tránh các cơn hen cho trẻ không?

Có, không thể phòng tránh triệt để đảm bảo trẻ không bị lên cơn hen nhưng các bậc cha mẹ hoàn toàn có thể hạn chế nguy cơ xảy ra cơn hen ở trẻ, bằng cách:

• Tránh cho trẻ tiếp xúc với các yếu tốt kích thích cơn hen như phấn hoa, bụi, khói, lông động vật ….
• Tránh để trẻ bị nhiễm lạnh, nhất là những hôm thời tiết thay đổi thất thường, nhất là đang nóng lại trở lạnh đột ngột.
• Nếu trẻ có các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp như viêm phế quản, viêm phỏi, viêm mũi họng. … thì cần được điều trị sớm vì đây có thể là yếu tố làm cơn hen tái phát.
• Không cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá.
• Cẩn thận với thức ăn hàng ngày cho trẻ. Nhiều trẻ bị lên cơn hen sau khi ăn một số loại trứng, sữa, thức ăn nhanh nên cha mẹ cần lưu ý với nhóm thực phẩm này.
• Tránh dùng các loại thuốc xịt như hoa xịt phòng, thuốc xịt muỗi, côn trùng….
• Đảm bảo rằng phòng ngủ của trẻ cần được dọn dẹp sạch sẽ, ngăn nắp, không nên trải thảm. Không nên cho trẻ chơi thú nhồi bông cũng như không cho thú vật vào nơi trẻ ngủ…
• Để dự phòng hen cho trẻ, các bậc cha mẹ có thể đăng ký kiểm soát hen lâu dài cho trẻ tại một cơ sở chuyên khoa, ít nhất là 18 tháng. Trong thời gian này, dù trẻ không bị lên cơn hen thì các bậc phụ huynh vẫn phải đưa con tới khám theo chỉ định của bác sĩ, tránh tình trạng thấy con có vẻ đỡ thì không đưa con tới khám nữa. Bởi vì bề ngoài trẻ không có triệu chứng gì nhưng bệnh hen vẫn tiềm ẩn trong cơ thể và có thể dễ dàng khởi phát bất cứ lúc nào.

Omron-yte.com.vn (Tổng hợp)

• Nhận biệt sớm các triệu chứng, dấu hiệu bệnh hen
• Các thực phẩm tốt cho người bệnh hen suyễn

Phân biệt dựa vào nguyên nhân gây bệnh

Có thể dựa vào nguyên nhân gây bệnh để phân biệt đâu là viêm phế quản và đâu là hen suyễn. Thông thường thì hen suyễn là một bệnh mãn tính  của đường thở, nhiều người mắc hen suyễn bẩm sih và có thể phải sống chung với bệnh cả đời trong khi ai cũng có thể bị mắc bệnh viêm phế quản chỉ sau một lần bị cảm lạnh thông thường.

Viêm phế quản và hen suyễn có nhiều điểm chung rất khó phân biệt

Dựa vào thời gian gây bệnh

Cách phân biệt này cũng chỉ mang tính tương đối chứ không thể dựa hoàn toàn vào thời gian gây bệnh để kết luận đâu là viêm phế quản, đâu là hen suyễn.

Hen suyễn là căn bệnh mãn tính. Các triệu chứng ho, khò khè, khó thở có thể lặp đi lặp lại trong một khoảng thời gian dài, hoặc các triệu chứng của bệnh vẫn tồn tại qua thời gian chữa bệnh thông thường.

Còn với các trường hợp bị viêm phế quản, thường là một tiến trình cấp tính, hầu hết các trường hợp đều hồi phục sau 5 đến 10 ngày, người bệnh cũng có thể bị ho dai dẳng kéo dài một vài tuần sau khi khỏi bệnh. Viêm phế quản cũng có thể trở thành mãn tính, nguy cơ mãn tính cao ở những người nghiện thuốc lá.

Phân biệt viêm phế quản và hen suyễn qua triệu chứng, biểu hiện bên ngoài

Tuy cùng có các triệu chứng như ho, xuất hiện các cơn đau ngực, khó thở, tuy nhiên, hen suyễn và viêm phế quản cũng có một vài điểm khác biệt. Viêm phế quản có thể gây ra cơn sốt nhẹ, người bệnh có cảm giác ớn lạnh và chất nhầy ở mũi có màu vàng xanh. Còn người bệnh hen suyễn thì không có triệu chứng này.

Các cách phân biệt nêu trên chỉ mang tính chất tương đối. Hen suyễn hay viêm phế quản đều là các bệnh không thể bỏ qua, vậy nên khi thấy xuất hiện các triệu chứng như ho, khó thở, đau ngực thì bạn nên tới các trung tâm y tế, bác sỹ chuyên khoa để tiến hành kiểm tra . Các bác sỹ sẽ đưa ra kết luận cuối cùng và phác đồ điều trị cho từng loại bệnh.

Omron-yte.com.vn

Người bệnh hen suyễn vẫn nên tập luyện đều đặn

Nếu bạn lo về việc tập luyện sẽ khiến khó thở hơn, bạn có thể chọn các môn thể thao phối hợp như bóng chuyển …Bản chất của các môn thể thao này không đòi hỏi người chơi phải hô hấp quá nhanh, chúng cũng giúp người bệnh có thể giao lưu, tiếp xúc với các bạn chơi khác và dần dần rút ra khỏi tình trạng cô lập tự tạo. Ngoài bóng chuyền, các môn như nhảy, thể dục tay không hoặc thể dục dụng cụ cũng rất phù hợp với người bệnh hen.

Người bệnh hen vẫn cần tập luyện, vận động đều đặn hàng ngày để tăng sức đề kháng. Ảnh minh họa

Tập luyện thể dục thể thao không chỉ giúp bảo vệ thân thể, tăng cường sức đề kháng bảo vệ cơ thể mà còn tăng khả năng giải tỏa căng thẳng, giúp có một tinh thần sảng khoái, không ức chế. Người bệnh hen suyễn nên chơi thể thao trong một phòng rộng, có đủ thuốc men đề phòng trường hợp xảy ra cơn hen suyễn đột ngột.

Nếu bạn còn chưa rõ về các triệu chứng của bệnh hen có thể xem tại: Triệu chứng bệnh hen

Một số lưu ý khi tập luyện cho người bệnh hen suyễn

• Đừng luyện tập quá sức.
• Trong và sau quá trình luyện tập, hãy để cho tinh thần thư giãn và thoải mái.
• Sắp xếp thời gian nghỉ giải lao hợp lí trong quá trình chơi thể thao.
• Ở trạng thái bình thường, phế quản của bạn co lại. Vì vậy, bạn nhớ khởi động kĩ một cách nhẹ nhàng trước khi luyện tập để bảo đảm phế quản được co giãn một cách tốt nhất.
• Thở bằng mũi càng lâu càng tốt.
• Tránh các môn thể thao đòi hỏi phải tập trung sức lực và phải thực hiện với tần số cao. Tốt hơn hết là chơi các loại hình thể thao đòi hỏi sự bền bỉ như đạp xe đạp, chạy bộ, đi bộ…
• Cảm giác thường thấy khi mắc bệnh hen suyễn là khô cổ họng. Chính vì vậy, môn bơi trong điều kiện tiếp xúc với không khí ẩm quả là một môn thể thao lí tưởng đối với bạn.

Dinh dưỡng cho người bệnh hen suyễn

Người bệnh hen suyễn nên chú ý một số vấn đề sau trong chế độ dinh dưỡng của mình:

Vitamin C có nhiều trong hoa quả tốt cho người bệnh hen suyễn

• Bổ sung nhiều vitamin C, tăng cường rau củ quả nhất là các loại quả có nhiều vitamin C.
• Các loại thức ăn nhiều bêta-caroten và vitamin E cũng có tác dụng bảo vệ và tăng cường chức năng hô hấp cho bệnh nhân hen. Nhóm nhiều bêta-caroten như gấc, rau ngót, ớt vàng to, cà rốt còn nhóm giầu vitamin E gồm có dầu thức vật và các loại hạt.
• Không nên ăn quá mặn. Nếu hàm lượng muối quá nhiều dễ gây ứ muối và nước, làm nặng thêm tình trạng khó thở. Theo lời khuyên từ các chuyên gia, người bệnh hen suyễn chỉ nên ăn dưới 6g muối/ngày tương đương với 1 thìa cà phê nhỏ.
• Nên chia nhỏ các bữa ăn. Bệnh nhân có thể ăn 6 bữa nhỏ/ngày. Có thể bổ sung thức uống dinh dưỡng như sữa từ 400 – 600ml giúp tăng năng lượng nạp vào và cải thiện được tình trạng dinh dưỡng cho bệnh nhân.
• Hạn chế các thực phẩm sinh hơi, gây trướng bụng như thức uống chúa gas, táo, bơ, dưa hấu, đậu, bông cải xanh, bắp cải, ngô, hành, tiêu, rau cải ngâm giấm hoặc làm dưa chua…
• Uống nhiều nước, nên từ 6 -8 cốc nước/ngày.  Không uống các thức uống chứa cafein, trà, thức uống chứa gas như các loại nước lên men, coca, pepsi…vì chúng có thể tương tác với một số thuốc điều trị.

Để rõ hơn về chế độ dinh dưỡng cho người bệnh hen suyễn, chúng ta cùng lắng nghe những chia sẻ của Th.S, Bác sỹ Huỳnh Anh Tuấn qua đoạn phóng sự sau:

Omron-yte tổng hợp

Củ gừng : Gừng có chứa hoạt chất gingerol có tác dụng chống nôn, long đàm, chống viêm giúp ức chế đáp ứng miễn dịch thái quá trong hen suyễn. Nghiên cứu tiến hành trên các bệnh nhân bị hen, nếu dùng gừng liên tục trong mỗi ngày, các triệu chứng bệnh hen giảm đi rõ rệt, đặc biệt là triệu chứng thở khò khè và nặng ngực.

Gừng có tác dụng tốt cho người bị hen

Mật ong: Mật ong có tác dụng làm loãng chất đàm nhớt trong phế quản và tạo điều kiện dễ dàng để tống xuất đàm nhớt ra ngoài. Người bệnh hen có thể pha mật ong trong nước uống hàng ngày, hoặc có thể pha một muỗng cà phê mật ong pha với nửa muỗng cà phê bột quế uống một lần mỗi ngày. Cách tốt nhất là dùng mật ong pha với nước cốt gừng tươi.

Dân gian cũng áp dụng một số món ăn bài thuốc trong hỗ trợ điều trị các triệu chứng của hen suyễn. Đó là các bài thuốc từ tỏi, húng quế, cam thảo, cà rốt ….Công thức làm như sau:

• Dung dịch tỏi: Hòa 10 – 15 giọt dịch tỏi trong nước ấm sau đó pha nước uống
• Húng quế: Cho  30 – 40 lá húng quế vào 1 lít nước uống dần trong ngày.
• Hành tây, mật ong: Lấy ¼ ly nước cốt củ hành tây, 1 muỗng cà phê mật ong và 1/8 muỗng cà phê tiêu đen.
• Cam thảo, gừng:  hòa trộn cam thảo và gừng với nhau. Dùng nửa muỗng cà phê hỗn hợp này với 1 ly nước. Không được sử dụng ở người bị tăng huyết áp.
• Nước ép cà rốt, cải bó xôi: Pha 1 ly hỗn hợp gồm 2/3 nước ép cà rốt và 1/3 nước ép cải bó xôi (rau bina hay spinach). Ngày 3 lần, mỗi lần dùng 1 ly.
• Gừng, nghệ, tiêu đen:  Đem nghiền nhỏ rồi trộn với mật ong cho sền sệt. Mỗi ngày dùng 1 muỗng cà phê hỗn hợp này.

Đọc thêm: Các biểu hiện, triệu chứng của bệnh hen

Omron-yte.com.vn sưu tầm

Những triệu chứng nghi ngờ là bệnh hen

Ho dai dẳng, ho mãn tính: Ho là phản xạ của cơ thể nhằm tống khứ các chất kích thích, chẳng hạn như thuốc lá, phấn hoa và nước nhầy từ phổi. Ho có thể do cảm lạnh hoặc nhiễm khuẩn xoang mũi. Tuy nhiên, khi thấy xuất hiện các triệu chứng ho dài ngày, hãy đến gặp bác sỹ vì rất có thể ho kéo dài là biểu hiện, triệu chứng của bệnh hen.

Bị viêm phế quản nhiều lần khi còn nhỏ :  Khi bị viêm phế quản, các ống phế quản vận chuyển oxy đến phổi bị kích thích và viêm. Nếu viêm phế quản bị tái đi tái lại có thể làm tăng nguy cơ phát sinh hen suyễn khi nhiều tuổi hơn về sau này.

Hay hắng giọng : Hắng giọng là phản xạ có đẩy cái gì đó vướng mắc trong cổ họng của bạn. Cổ họng, hốc mũi và các xoang đều có màng nhầy, nếu bộ phận trên bị kích thích cơ thể sẽ tiết ra nhiều nước nhầy hơn. Khi nước nhầy bị mắc kẹt trong cổ họng, sẽ sinh ra phản xạ hắng giọng và đây cũng có thể là dấu hiệu bệnh hen suyễn.

Thở khò khè khi bị cảm lạnh, sau khi tập thể dục : Thở khò khè là một triệu chứng rất cơ bản của bệnh hen suyễn, đó là những rít lên khi hít vào hoặc thở ra. Khi bị cảm lạnh, hoặc sau khi tập thể dục nhẹ nhàng mà xuất hiện các triệu chứng này thì nên cảnh giác.

Có cảm giác đứt hơi ngay cả khi vận động nhẹ: Nếu khi vận động nhẹ bạn cũng có cảm giác bị đau thắt ngực, và hết hơi  sau đó phải ngồi xuống và nín thở rồi mới có thể tiếp tục, thì rất có thể bạn đã bị hen suyễn.

Ho nhiều vào ban đêm: Nhiều bệnh nhân bị hen suyễn thường bị ho nhiều khi họ cố gắng ngủ, đó là do đường thở của người bệnh tự nhiên bị thu hẹp một chút vào ban đêm. Hơn nữa, những cơn ho này rất dễ khiến cho người bệnh bị mất ngủ, thức giấc vào giữa đêm.

Luôn cảm thấy mệt mỏi: Mệt mỏi có thể là biểu hiện của nhiều bệnh và đương nhiên không loại trừ hen suyễn.

Thường xuyên bị mất giọng. Việc thường xuyên bị mất giọng không nhất thiết là triệu chứng của bệnh hen, tuy nhiên, nếu kết hợp cùng lúc với nhiều biểu  hiện khác nữa thì bạn cũng chớ nên xem thường.

Người bệnh hen cần tránh xa các yếu tố nguy cơ

Khi tiếp xúc với các vật, chất gây dị ứng như bụi nhỏ, gián, nấm mốc, phấn hoa hoặc vẩy lông thú có thể làm cho triệu chứng bị hen suyễn ở lên trầm trọng hơn. Ngoài ra thời tiết và các bệnh nhiễm siêu vi , khói thuốc lá, các tác nhân ô nhiễm môi trường khác cũng gây ảnh hưởng tới người bệnh. Vậy nên người bệnh cần được ở trong nhà thoáng mát, không có khói, bụi, không hút thuốc lá, thuốc lào, tránh ăn các loại thức ăn có nguy cơ cao bị hen  hoặc làm cho bệnh nặng thêm. Không nên nuôi chó, mèo trong nhà và tích cực tập luyện thể dục đều đặn đặc biệt là các động tác vươn vai, tập hít thở sâu…

Omron-yte.com.vn

Pháo hoa

Trên thực tế,  pháo hoa chứa rất nhiều chất độ hại như sulfur dioxit mà có thể kích thích gây hen khi hít phải một lượng nhất định.

Túi khí an toàn

Hen suyễn là một căn bệnh thường gặp. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến xuất hiện các cơn hen thế nhưng dưới đây có thể là những phát hiện bất ngờ. Cơn hen có thể xuất hiện nếu bị ảnh hưởng bởi các yếu tố sau.

Bột mỳ

Nếu phải hít vào một lượng lớn bụi bột mỳ, người bệnh rất dễ bị kích thích phổi và gây ra hội chứng hen ở người làm bánh. Đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng, bụi bột mỳ là một trong những yếu tố có liên quan đến bệnh hen, đặc biệt là bột mỳ trắng. Nhiều người bị làm bánh khong bị hen cũng có thể mắc bệnh này do phổi bị tổn thương bởi bụi bột mỳ.

Các thiết bị dùng ga

Khí N02, một loại khí sinh ra từ các thiết bị dùng ga, có liên quan với các triệu chứng hen ở trẻ nhỏ. Đã có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng khí N02 có thể làm bệnh hen năng thêm với chỉ một một lượng nhỏ thoát ra từ lò nước, bếp ga và lò sưởi. Vậy nên, nếu buộc phải dùng các thiết bị dùng ga, chúng ta có thể trang bị một số thiết bị thông gió sẽ giúp giảm nồng độ N02 trong nhà xuống mức an toàn đối với người mắc bệnh hen.

Ảnh hưởng từ nến

Tuy rằng, một số nghiên cứu đã chỉ ra thành phần paraffin làm ra nến sẽ tỏa ra khí toluene và benzene có thể không trực tiếp đe dọa sức khỏe, nhưng khi sử dụng thường xuyên, ở những nơi kín gió thì nó có thể gây hen.

Máy in

Chất ultrafine ô nhiễm được thải từ máy in và máy photo-copy sản sinh ra, gây ô nhiễm kích ứng hệ hô hấp.

Nhựa

Cũng đã có nhiều nghiên cứu về mối quan hệ giữa các sản phẩm làm từ nhựa và nguy cơ mắc bệnh hen. Kết quả là các loại vật dụng  trong nhà làm từ nhựa PVC, chẳng hạn như rèm tắm, một số thảm trải nhà, đồ chơi… sẽ thải ra không khí chất phthalate. Và chất  phthalate có liên quan với sự gia tăng của bệnh hen, ho và thở khò khè.

Theo Omron-yte

Nguyên nhân gây bệnh hen ở trẻ em

Di truyền: Những trẻ sinh ra trong gia đình có người bị bệnh hen có nguy cơ mắc bệnh cao hơn các trẻ bình thường khác. Nguy cơ bị bệnh hen cũng cao hơn ở những trẻ có cơ địa dị ứng, bị chứng tai mũi họng hay bị các bệnh đường tiêu hóa. Tuy nhiên, không phải trẻ nào bị bệnh hen cũng có các yếu tố dị ứng này.

Những trẻ sống ở đô thị: Những trẻ sống ở đô thị mà ít ra ngoài, ở nhiều trong nhà; sống trong vùng không khí chất lượng kém; sống gần nơi có lưu lượng xe cộ đông đúc dễ bị mắc bệnh hen hơn những trẻ bình thường khác.

Trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp: Nguy cơ mắc bệnh cao ở những trẻ thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá; thường xuyên tiếp xúc với hóa chất dùng trong nông nghiệp, làm tóc hoặc sản xuất.

Trẻ nhẹ cân hoặc tăng cân quá mức, mắc trào ngược dạ dày thực quản.

Các yếu tố gây dị ứng bao gồm phấn hoa, lông động vật, nấm mốc, phân gián, nấm mốc…

Thời tiết thay đổi, đợt không khí lạnh, gió mưa thay đổi đột ngột.

Ảnh hưởng bởi một số loại thuốc : Dị ứng với các thuốc như aspirin và thuốc kháng viêm steroid.

Ảnh hưởng bởi một số chất bảo quản trong thực phẩm: Chất làm ngọt nhân tạo như Aspartame và phụ gia như sulfit có thể làm tăng nguy cơ hen suyễn ở bé.

Phản ứng dị ứng với thực phẩm: Có thể bao gồm lạc, động vật có vỏ như sò, ốc và thậm chí cả trứng và sữa bò..

Trẻ bị viêm trào ngược dạ dày thực quản : Viêm trào ngược dạ dày thực quản là tình trạng bệnh lý trong đó dịch dạ dày trào lên thực quản, hầu họng và miệng. Bệnh này biểu hiện bởi cảm giác đau rát bỏng sau xương ức, thường xuất hiện sau bữa ăn, đau nặng lên bởi tư thế nằm ngửa hoặc cúi người ra trước. Có thể kèm thêm triệu chứng ợ hơi, đắng miệng, ho và đôi khi là thở rít. Khám họng sẽ thấy hiện tượng viêm vùng hầu họng và thanh quản. Dịch vị trào lên khi rơi vào khí quản, phế quản sẽ gây tăng tính dễ bị kích thích của phế quản và sẽ biểu hiện thường nhất là những cơn ho, và đôi khi là những cơn hen.

Trên đây là một số yếu tố làm tăng nguy mắc bệnh hen ở trẻ em. Tuy nhiên, không phải trẻ bị bệnh hen đều có các yếu tố gây cơn hen giống nhau, có thể ở bệnh nhân này yếu tố gây cơn hen là ăn tôm cua biển, nhưng ở bệnh nhân khác thì ăn tôm cua biển không bị lên cơn mà tiếp xúc với lông chó mèo hay là hít phải hơi thuốc lá mới lên cơn hen.

Bảo Ngọc

Cơ chế dẫn đến bệnh hen ở trẻ em

Có 2 cơ chế chính dẫn đến bệnh hen ở trẻ em đó là co thắt đường dẫn khí và viêm đường dẫn khí. Cơn co thắt đường dẫn khí gây cản trở không khí hít vào cũng như thở ra tại phổi gây ra các cơn khó thở ở trẻ.

Tình trạng viêm đường dẫn khí làm hẹp đường dẫn khí lại và tiết dịch nhầy làm cho trẻ bị ho, khò khè, ngộp thơ hoặc khó thở.

Các dấu hiệu chẩn đoán bệnh hen ở trẻ em

Trẻ bị hen thường có các biểu hiện như khó thở, ho, khò khè và nặng ngực. Các cơn ho có thể tái đi tái lại nhiều lần, nặng hơn vào ban đêm. Các cơn khó thở có thể nặng hơn khi trẻ tiếp xúc với các yếu tố nào đó như thay đổi thời tiết, thức ăn…

Ở trẻ 2 tuổi, rất khó để chẩn đoán xem trẻ có đúng bị bệnh hen hay không bởi hiện tượng thở khò khè, khó thở không chỉ xuất hiện khi trẻ bị hen mà còn liên quan đến nhiều bệnh lý liên quan đến đường hô hấp. Vì vậy, rất cần có sự can thiệp của các bác sỹ rồi mới áp dụng các phương pháp điều trị cho trẻ.

Các đối tượng có nguy cơ bị hen

Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào có thể khẳng định chắc chắn những trẻ nào có bị bệnh hen hay không. Tuy nhiên, những trẻ sau thì có nguy cơ mắc bệnh hen hơn những đối tượng khác:

Trẻ có người thân trong gia đình bị hen: Cụ thể nếu bố mẹ bị hen thì khả năng trẻ bị hen là 50%, nếu một trong 2 bố mẹ bị hen thì xác suất trẻ bị hen là 30%. Hen gặp ở trẻ nhỏ thì gọi là hen sữa.

Những trẻ có cơ địa dị ứng cũng có nguy cơ bị bệnh cao hơn các trẻ bình thường khác. Đó là những trẻ bị viêm mũi dị ứng, chàm, hay nổi phát ban, dị ứng hoặc mẫn cảm với sự thay đổi của thời tiết, dị ứng với thuốc lá, khí than,  bếp ga, lông súc vật, nấm mốc, bụi, hóa chất…

Điều trị và phòng ngừa bệnh hen ở trẻ em như thế nào?

Các phương pháp thường được áp dụng để điều trị bệnh hen ở trẻ em gồm có: điều trị cắt cơn, điều trị dự phòng và kiểm soát bệnh bằng cách sử dụng các loại thuốc dạng xịt, hoặc thuốc chống viêm. Tuy nhiên, nhiều người thường mắc sai lầm đó là bệnh nhân chỉ dùng thuốc cắt cơn khi có triệu chứng mà không điều trị phòng ngừa cơn. Làm như vậy có thể xảy ra những cơn hen kịch phát gây nguy hiểm đến tính mạng. Việc lạm dụng thuốc cắt cơn còn dẫn đến hiện tượng nhờn thuốc, càng về sau càng phải tăng liều, khi cơn hen cấp xảy ra ngày càng nặng hơn. Còn với những bệnh nhân mặc dù có điều trị dự phòng nhưng không đều đặn, khi thấy bệnh ổn định thường hay ngưng dùng thuốc vì chủ quan hoặc lo ngại tác dụng phụ do dùng thuốc kéo dài, tốn kém… điều này càng làm cho bệnh trở nên khó điều trị hơn khi tái phát.

Mục tiêu điều trị hen mà tổ chức phòng chống hen toàn cầu đề ra là giúp người bệnh có những kiến thức đầy đủ về bệnh hen, biết theo dõi và xử lý những diễn biến của bệnh, nhất là khi nào cần phải nhập viện cấp cứu. Giúp người bệnh trở thành bác sĩ của chính mình. Điều trị dự phòng là yếu tố quan trọng nhất.

Tuy không phải là phương pháp đảm bảo rằng chắc chắn người bệnh sẽ không bị hen, nhưng dưới đây là một số phương pháp giúp giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của bệnh, đó là:

• Không để trẻ tiếp xúc với các yếu tố nguy cơ như khói thuốc lá.
• Khi mang thai, người mẹ nên tránh thuốc lá, rượu, chất gây nghiện để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh hen cho con sau này.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với không khí ô nhiễm, giảm thiểu các yếu tố làm tăng cơn hen trong nhà như bụi, nấm mốc, gián, lông động vật, tránh cho trẻ tiếp xúc với nước hoa, keo xịt tóc, sơn hoặc các chất tẩy rửa gia dụng.

Bảo Ngọc

Những trẻ có nguy cơ cao bị bệnh hen

Đó là những trẻ có gia đình có người thân bị hen. Trẻ bị dị ứng với phấn hoa, bụi mạt nhà, lông thú … cũng có nguy cơ cao mắc bệnh hen. Ngoài ra, hen cũng có nguy cơ cao xảy ra ở những trẻ bị chàm, dị ứng thức ăn, trẻ bị hít phải khói thuốc hoặc sống trong môi trường không khí ô nhiễm ….

Độ tuổi khởi phát bệnh hen

Hen có thể khởi phát ở bất cứ độ tuổi nào ở trẻ. Có tới 50 – 80% trẻ bị hen từ độ tuổi <5 tuổi. Với trẻ nhũ nhi, chẩn đoán bệnh hen khi có từ 3 đợt khò khè kèm khó thở xảy ra trước 2 tuổi, cho dù có hoặc không có yếu tố gây khởi phát hen hoặc cơ địa dị ứng .

Hen ở trẻ em có thể chữa khỏi được không?

Hiện nay, chưa có biện pháp nào có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh hen, tuy nhiên, bệnh hen vẫn có thể kiểm soát được. Có những trường hợp, trẻ mắc hen có thể tự khỏi trong một thời gian dài, tuy nhiên, bệnh vẫn có thể tái phát bất cứ lúc nào.

Nếu được điều trị đúng, bệnh hen có thể được kiểm soát tốt tuy nhiên bệnh vẫn có thể tái phát sau này.

Các yếu tố khởi phát cơn hen

Nắm được các yếu tố có thể gây khởi phát cơn hen, các mẹ có thể điều chỉnh để hạn chế sự khó chịu và tần suất xuất hiện cơn hen ở trẻ. Đó là các yếu tố:

• Trẻ bị nhiễm siêu vi hô hấp trên
• Trẻ bị tiếp xúc với các dị nguyên trong môi trường (khói thuốc lá, khói, mạt nhà, gián, nấm mốc, thức ăn, thuốc , hoá chất …)
• Thay đổi thời tiết.
• Hoạt động thể lực: gắng sức, chơi thể thao
• Stress, xúc động mạnh (khóc, cười nhiều)
• Một số bệnh lý  không được điều trị thích hợp (viêm xoang, trào ngược DD -TQ)

Bệnh hen ở trẻ – Dấu hiệu nào nhận biết?

Chẩn đoán là trẻ bị hen khi có xuất hiện một số triệu chứng sau:

• Khi tiếp xúc với một số yếu tố khởi phát, trẻ bắt đầu với các triệu chứng hắt hơi, ngứa mũi, ngứa họng, chảy nước mắt, nước mũi, ho. Sau đó là khó thở, khò khè, khó thở thì thở ra ngày càng tăng, trẻ phải ngồi chồm ra trước để thở, vận dụng các cơ hô hấp phụ. Cơn khó thở sẽ giảm nhanh nếu được điều trị ngay bằng các thuốc dãn phế quản.
• Trường hợp trẻ không được điều trị ngay bằng các thuốc dãn phế quản, trẻ khó thở ngày càng nhiều do phù nề niêm mạc phế quản và tăng tiết làm càng làm hẹp lòng phế quản.
• Sau khi hoạt động thể lực, tiếp xúc với khói thuốc lá, bụi mạt nhà, phấn hoa …hoặc khi thời tiết thay đổi, trẻ thường bị ho, thở khò khè, khó thở, nặng ngực … Những triệu chứng này có thể tái đi tái lại.
• Các cơn hen tái đi tái lại nhiều lần.
• Trẻ bị ho: Ho ở trẻ em bị hen suyễn thường xảy ra về đêm hoặc tăng lên về đêm.
• Thở khò khè: Tuy nhiên có một số trường hợp thở khò khè có thể là dấu hiệu của bệnh khác như hẹp mũi sau hoặc viêm đường hô hấp trên.
• Có cảm giác nặng ngực: Chủ yếu xuất hiện ở trẻ lớn, khi đó trẻ thường kêu đau ngực, đau sau xương ức …

Sử dụng máy xông khí dung hỗ trợ điều trị hen phế quản ở trẻ em

Các bác sỹ chuyên khoa hô hấp khuyên các gia đình có bệnh nhân đặc biệt con nhỏ bị hen phế quản hãy trang bị cho gia đình một máy xông khí dung (máy xông khí dung). Vậy tại sao máy xông khí dung lại quan trọng với bệnh nhân hen?

Đó là vì máy xông khí dung giúp thuốc điều trị hen suyễn tác động trực tiếp vào phổi của bệnh nhân, nhờ đó mà tác dụng điều trị và cắt cơn hen cũng nhanh hơn. Đây cũng là thiết bị y tế dễ sử dụng, đồng thời còn giảm nguy cơ tác dụng phụ do uống thuốc gây ra.

Cụ thể, nhờ máy xông khí dung chuyển đổi thuốc thành dạng sương mịn, giúp cho người bệnh hít thuốc dễ dàng. Chính vì vậy Hội Hô hấp Việt Nam đã khuyến cáo “Máy xông mũi họng nén khí, giải pháp đưa thuốc trực tiếp và hiệu quả vào đường thở trong điều trị bệnh hô hấp”.

Với máy xông khí dung nén khí NE-C803 Omron có nhiều ưu điểm vượt trội như: Cốc thuốc được thiết kế với công nghệ van ảo độc đáo (chỉ có ở Omron) giúp hiệu quả xông cao giảm lượng thuốc hao hụt, hạt thuốc nhỏ, mịn tới 3 mm (micron) vào tận các tiểu phế nang. Có thể trong thời gian bệnh hen ổn định, người bệnh có thể vẫn dùng máy xông khí dung để vệ sinh đường hô hấp của mình với dung dịch Nacl (0,9 %)– đây cũng là biện pháp phòng bệnh hữu hiệu. Hãy trang bị cho gia đình mình máy xông khí dung nén khí NE-C803 Omron, đặc biệt khi có người trong gia đình bị mắc bệnh mạn tính liên quan đến đường hô hấp.

Xem thông tin chi tiết sản phẩm máy xông khí dung nén khí NE-C803 của Omron

Phòng ngừa bệnh hen ở trẻ em như thế nào?

Để giảm thiểu mức độ nghiêm trọng của bệnh, các mẹ cần chú ý một số vấn đề sau:

• Không cho trẻ hít phải khói thuốc lá, ngay từ khi mang thai, người mẹ cần tránh thuốc lá, rượu và các chất gây nghiện.
• Hạn chế tiếp xúc với không khí ô nhiễm, đăc biệt là những chất gây ô nhiễm không khí như ozone có thể gây sưng phổi và khiến cho việc thở trở nên khó khăn hơn với những người có đường hô hấp nhậy cảm.
• Đặc biệt cần giảm các yếu tố làm tăng cơn hen trong nhà như bụi, nấm mốc, gián, lông động vật. Tránh để bé tiếp xúc với nước hoa, keo xịt tóc, sơn hoặc các chất tẩy rửa gia dụng.

Mai Linh